التمییز (مسلم بن حجاج)
كتاب التمييز، اثر ابوالحسین مسلم بن حجاج قشیری نیشابوری (204-261)، کتابی است در ذکر و بررسی روش‌های نقد احادیث و تشخیص روایات صحیح و غیر صحیح که با تحقیق و مقدمات محمد مصطفی اعظمی، منتشر شده است.
| التمییز(مسلم بن حجاج) | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | مسلم بن حجاج (نويسنده) اعظمی، محمد مصطفی (مقدمه‌نويس) |
| سال نشر | 1402ق - 1982م |
| چاپ | 2 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | /م5ت8 110/3 BP |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
این کتاب نخستین بار به‌همراه کتاب «التمييز» مسلم بن حجاج و به‌عنوان مقدمه‌ای برای آن، منتشر شده است، اما به دلیل اهمیت موضوع آن و نیاز مردم به این کتاب، به‌ویژه پس از ادعای فراوان مدعیان علیه احادیث شریف نبوی و اهل آن و رویکرد آنان در نقد احادیث به‌منظور تصحیح یا تضعیف آن، به‌صورت مستقل منتتشر شده است[۱].
از جمله ویژگی‌های کتاب حاضر، که می‌توان آن را اثری منحصربه‌فرد در موضوع خود دانست، این است که توسط یکی از معروف‌ترین علمای علم حدیث، به رشته تحریر درآمده و در آن روش و مسلک محدثین در نقد احادیث و تمییز صحیح و ضعیف آنها از یکدیگر، توضیح داده شده است[۲].
گویا متأسفانه تمامی کتاب در دسترس نبوده و فقط پانزده ورق از اصل آن موجود بوده است. بااین‌حال، محقق کتاب به دلیل اهمیت موضوع و ویژگی‌های اثر، اقدام به چاپ آن نموده است[۳].
کتاب با مقدمه مفصلی از محقق آغاز گردیده که در اصل، حاصل جلسات تدریس وی برای دانشجویان مطالعات پیشرفته و تحصیلات تکمیلی در رشته مربوط به مطالعات حدیث‌پژوهی می‌باشد که مطالب آن، مرتبط و در راستای مباحث مطرح‌شده در اصل کتاب است[۴]. مطالب این مقدمه، در هفت باب تنظیم شده است. در باب نخست، تاریخچه و منشأ پیدایش نقد حدیث، مورد بحث قرار گرفته[۵] و در باب دوم، از عدالت و مفهوم و راه‌های رسیدن به آن، سخن به میان آمده است[۶]. ضبط و اتقان و راه‌های شناخت آنها، نقد عقلی نزد محدثین، مستشرقین و روش نقد حدیث، از دیگر موضوعات مقدمه است.
مطالب کتاب با ذکر روایتی در بیان احکام چگونگی حمل و ادای حدیث و حفظ آن از زیادت و نقصان آغاز گردیده[۷] و سپس، به اخبار و روایاتی اشاره شده است که در متن آنها، غلط وجود دارد[۸].
از دیگر مطالب کتاب، می‌توان به وهم در متن، وهم در متن و اسناد، تصحیف در اخبار و خطا در اسناد و متن، اشاره نمود.
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.