بحث في التوثيق و التضعيف

بحثٌ في التوثيق و التضعيف، تألیف پژوهشگر معاصر عراقی، سید عزّالدین طباطبایی حکیم (فرزند آیت‌الله سید محمدسعید طباطبایی حکیم)، به بازنگری در شاخص‌های توثیق یا تضعیف رجال راوی حدیث از دیدگاه رجالیان بزرگ پیشین می‌پردازد و تعداد 97 نفر از راویان را به‌ترتیب الفبایی معرفی می‌کند و در مورد آنان به داوری می‌پردازد.

بحث في التوثيق و التضعيف
پدیدآوران	[[طباطبائی حکیم، سید عزالدین]] (نويسنده)
ناشر	دار الهلال
مکان نشر	ایران - قم
سال نشر	1441ق - 2020م
چاپ	1
موضوع	حدیث - جرح و تعدیل - حدیث - علم الرجال
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	3ب2ط 114/2 BP
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

هدف و روش

سید عزّالدین طباطبایی حکیم با تأکید بر آنکه اثر حاضر بحث‌هایی است که در مجالس مذاکره عرضه شده و با برخی از فاضلان حوزه علمیه تبادل نظر کرده‌ایم، افزوده است: ما می‌خواهیم بعضی از اصول زیربنایی علم رجال و درایه را بازشناسی کنیم و منابع و مفاهیم آن را از نو بشناسیم و از معیارهای جرح و تعدیل در نزد دانشوران سلف بپرسیم که قبول و عدم قبولشان شاخص جرح و تعدیل شده است؛ مانند: سخنانی که در کتاب نجاشی، شیخ طوسی و ابن غضائری آمده است.

ساختار و محتوا

کتاب حاضر، از 2 بخش به‌ترتیب ذیل تشکیل شده است:

1. بحث در شاخص‌های توثیق و تضعیف و نتایج آن.
2. شرح ‌حال برخی از رجال حدیث و بررسی توثیق یا تضعیف آنان.

نمونه مباحث

• اصطلاح غلوّ گاهی دقیق و به‌جا استفاده نشده و در مورد غیر غالیان گفته شده است؛ مثلا کشی در مورد حسن بن علی بن ابی‌حمزه گفته: «إنه كذابٌ غالٍ»! باآنکه او از سران واقفیه است! و... همان کشی، ابوهاشم داود بن قاسم جعفری را باآنکه مورد تأیید 3 امام معصوم(ع) دانسته، ولی او را متهم به «ارتفاع» کرده است!.
• اصطلاح تخلیط که در کتاب‌های رجالی فراوان آمده، معنایش روشن نیست. آیا مرادف غلوّ است یا اعمّ یا مغایر آن؟ در برخی از استعمالات، معنایی متبادر می‌شود و در برخی دیگر، معنایی دگر. گفته می‌شود که «غلوّ، وصفی برای راوی از نظر اعتقاد او است و تخلیط، وصف او از نظر نقل روایت و اضطراب آن. پس این دو، گاهی معنایی یکسان و گاهی معنایی جداگانه دارند»، ولی آیا این تخلیط معنایش به تعمد کذب و افترا بازمی‌گردد یا فقط اضطراب و ناهماهنگی متن است؟ اگر مراد از آن، دروغگویی عمدی نباشد، که ظاهراً همین است، پس معنایش شدت و ضعف دارد و متغیر است و اندیشمندان درباره آن بر طبق اختلاف مبانی‌اشان، آرای گوناگونی دارند.

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب.