دانشنامه ادب فارسی
دانشنامه ادب فارسی، اثر جمعی از نویسندگان، به سرپرستی حسن انوشه، دانشنامه‌ای است به زبان فارسی، دربرگیرنده مهم‌ترین اطلاعات ادبی فارسی، در قالب مقاله‌هایی در موضوعات رجال و کتاب‌های ادبی، دستور زبان، اصطلاحات عرفانی، بلاغت (معانی و بیان)، عروض و قافیه، قالب‌های شعری، سبک‌های ادبی، زبان‌های ایرانی، انواع ادبیات، ادبیات ایران پیش از اسلام، اسطوره‌های ایرانی، اعلام شاهنامه فردوسی و برخی دیگر از اعلام، به‌ویژه اعلام قرآنی، ادبیات معاصر ایران و احوال و آثار ایران‌شناسانی که چه در داخل و چه در خارج، در حوزه زبان و ادب فارسی تحقیق کرده‌اند.
| دانشنامه ادب فارسی | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | انوشه، حسن (نويسنده) گروه پژوهشی دانشنامه ادب فارسی (گردآورنده) |
| ناشر | وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی. سازمان چاپ و انتشارات |
| مکان نشر | ایران - تهران |
| سال نشر | 1380ش - 1381ش - 1382ش |
| چاپ | 1 |
| شابک | 964-422-142-7 |
| موضوع | ادبیات فارسی - دایره المعارفها |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 5 |
| کد کنگره | /الف8د2 3321 PIR |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
ترتیب مدخل‌های هر جلد از این دانشنامه، بر اساس حروف الفباست و هر جلد نیز به‌طور مستقل از حرف «آ» تا «ی» را در بر می‌گیرد. این نکته می‌تواند تا حدودی جای خالی حروفی را که دایرة‌المعارف‌ها و دانشنامه‌های در حال انتشار، به‌ندرت به آنها می‌رسند را پر کند. در واقع، باید گفت این دانشنامه آن‌گونه که از عنوان آن برمی‌آید، عبارت از یک رشته مدخل‌هایی است که ناظر بر ادب فارسی است؛ هرچند موضوعات دیگری نیز که در پیوند با ادب فارسی است، در این دانشنامه منظور شده است[۱].
هر جلد از این دانشنامه، به موضوع خاصی اختصاص یافته است که موضوعات منتشرشده تاکنون به‌ترتیب عبارتند از:
- جلد یکم: آسیای مرکزی؛ این جلد، مشتمل بر 2157 مدخل است که به قلم 55 نویسنده نوشته شده و 1202 مدخل آن، یعنی کمی بیش از نیمی از مقالات آن را شش نویسنده تألیف کرده‌اند. 204 مدخل نیز به‌صورت مشترک تألیف شده است[۲].
- جلد دوم: فرهنگ‌نامه ادبی فارسی؛ مشتمل بر 949 مدخل است. اصطلاحات و موضوعات این جلد را می‌توان در سه گروه دسته‌بندی کرد: آنهایی کـه در میان فارسی‌گویان پیدا شدند و رواج گرفتند؛ آنهایی که از زبان‌های دیگر، به‌ویژه زبان عربی و زبان‌های اروپایی به این زبان درآمدند و آنهایی کـه مصادیقشان در زبان فارسی بسیار است، اما تا روزگار اخیر ناپیدا و بی‌نام بودند یا پژوهشی گسترده و ژرف درباره آنها نشده بود[۳].
- جلد سوم: ادب فارسی در افغانستان؛ مشتمل است بر 1448 مدخل. در این جلد، از کسانی که از آنها با نسبت افغان یاد می‌شود، به قومیتشان اشاره دارد نه ملیت آنها[۴].
- جلد چهارم: ادب فارسی در شبه قاره هند؛ این جلد که مشتمل بر 4017 مدخل است، تنها به ادب فارسی در شبه قاره بسنده نکرده، بلکه شعر و ادب مهاجرت را نیز در نظر داشته است؛ ازاین‌روی، به نام شاعران، نویسندگان، فقیهان، متکلمان و دولت‌‌مردانی برمی‌خوریم کـه در جایی بیرون از هند، به‌ویژه ایران و توران زاده شدند و در آنجا برآمدند[۵].
- جلد پنجم: ادب فارسی در قفقاز و...
پانویس
منابع مقاله
محرابی، معین‌الدین، «نگاهی به دانشنامه ادب فارسی»، پایگاه مجلات تخصصی نور، کتاب ماه کلیات، بهمن 1380- شماره 50، به آدرس: https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/68151/