اطلس تاريخ اسلام (آئینه‌وند)

اطلس تاریخ اسلام ، تألیف صادق آئینه‌وند، اطلسی است مختصر در تاریخ اسلام که به‌منظور آشنایی دانش‌آموزان با مهم‌ترین رویدادهای تاریخ اسلام نگاشته شده است.

‏اطلس تاريخ اسلام
پدیدآوران	آیینه‌وند، صادق (نويسنده)
ناشر	مدرسه
مکان نشر	ایران - تهران
سال نشر	1378ش
چاپ	1
شابک	‎964-436-701-4
موضوع	اسلام - تاریخ - نقشه‌ها - کشورهای اسلامی - جغرافیای تاریخی - نقشه‏ها - کشورهای اسلامی - نقشه‎ها
زبان	فارسی
تعداد جلد	1
کد کنگره	‎‏/‎‏الف‎‏5‎‏آ‎‏9 1046 ‏G‎‏
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

در این اطلس مؤلف بر آن بوده تا با استمداد از نقشه‌ها، تاریخ اسلام را برای دانش‌آموزان ملموس‌تر کرده و آن را عینی‌تر سازد. وی در مقدمه بر اهمیت استفاده از نقشه برای تقویت دانش تاریخ در ذهن دانش‌آموزان و دانشجویان تأکید دارد. همچنین مطالعه منابعی که در پایان توضیحات هر نقشه آمده را برای مدرسان محترم یا خوانندگان سودمند می‌داند.

در این اطلس، صرفاً حوادث سیاسی و نظامی بیان نشده، بلکه جلوه‌های تمدن، فرهنگ و دین در تاریخ اسلام هم مورد توجه قرار گرفته است. گرچه مؤلف بیشتر اطلس‌هایی را که درباره تاریخ اسلام نوشته شده، مطالعه کرده است، ولی اطلس تاریخ اسلام دکتر شوقی ابوخلیل، محور اقتباس کتاب قرار گرفته و البته با ساختار زبان فارسی هماهنگ شده است‏.

مباحث کتاب در ضمن هفده عنوان یا «نقشه» مطرح شده است؛ بدین‌ترتیب که ابتدا توضیحات همه نقشه‌ها ارائه شده و در آخر تصاویر نقشه‌ها یکجا آمده است. اولین نقشه، راه‌های بازرگانی قدیم، اعم از دریایی و زمینی را بررسی کرده است. در بخش راه‌های زمینی از «أطلس تاريخ الإسلام» حسین مؤنس استفاده شده و در نه دسته معرفی شده است‏.

پس از آن وضعیت جزیرة‌العرب پیش از ظهور اسلام بیان شده است و از حیث موقعیت قدرت‌های حاکم در آن روزگار و امارت‌ها و دولت‌های تحت سلطه قدرت‌های خارج از منطقه و قبایل و ادیان، نشانه‌گذاری شده است‏.

مسیر هجرت نبوی(ص)، مسیر قافله قریش به سرپرستی ابوسفیان، غزوه بدر کبری، غزوه احد، صلح حدیبیه، غزوه تبوک، نامه‌های پیامبر خدا(ص) به سران جهان، فتح سرزمین شام و شهرهایی که مسلمانان بنا نهادند، از جمله عناوین مباحث مطرح‌شده در کتاب است. علم و تمدن در ایران اسلامی، آخرین مبحث کتاب است. نویسنده، معتقد است اگر ایران عصر اسلامی را با ایران عصر ساسانی مقایسه کنیم، در حقیقت تفاوت آشکاری مشاهده می‌کنیم. علت این تفاوت و رشد که در عصر اسلامی پدیدار می‌شود، چیزی به‌جز عقیده اسلام و احترام اسلام به علم و عالم و باز شدن زمینه بحث‌های علمی برای همه طبقات مسلمانان نیست‏.

در انتهای توضیحات هر عنوان، شرح بعضی از اصطلاحات و اعلام آن و منابع مورد استفاده ذکر شده است.

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب.