اخلاق نمازگزاران
اخلاق نمازگزاران، اثر عباس عزیزی، کتابی است که در آن فضایل اخلاقی و اوصاف برجسته نمازگزاران و رذایل اخلاقی که مانع قبول و کمال نماز است شرح و شماره شده است. تکیه نگارنده بر قرآن و روایات است. می‌مطالب را ساده و به دور از پیچیدگی‌‌‌های علمی آورده است.
| اخلاق نمازگزاران | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | عزیزی، عباس |
| ناشر | نبوغ |
| مکان نشر | ایران - قم |
| سال نشر | 1375ش |
| چاپ | چهارم |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
ساختار
کتاب دارای یک مقدمه و چهار بخش چند فصلی است.
گزارش محتوا
بخش اول: جایگاه اخلاق: در این بخش به نکات زیر پرداخته شده است: اخلاق در پرتو نماز، خصوصیات اخلاقی نمازگزاران، فضایل و مکارم اخلاق، امام حسین(ع) و فضائل اخلاقی، عزت و کرامت نمازگزار، پایه اخلاق نمازگزار، خصوصیات نمازگزار حقیقی. پس از این موارد، یادآور می‌شود که از دید اسلام اخلاق از مقولات عبادی است و خود دارای مراتبی است.
بخش دوم: اوصاف برجسته نمازگزاران واقعی. در این بخش نخست از نکات منفی اخلاقی انسان که با نماز برطرف می‌شوند می‌گوید؛ یعنی انسان حریص و کم طاقت است چون خیر یدو رسد مانع رسیدن آن به دیگران می‌شود، برای شری که بدو می‌رسد بی تابی و جزع می‌کند.
سپس به صفات نه‌گانه نمازگزاران می‌پردازد و از مداومت بر نماز، انفاق مال در راه خدا، تصدیق روز جزا، ترس از عذاب قیامت، حفظ شهوت جنسی از محرمات، رعایت امانت، وفای به عهد، گواهی به حق و محافظت بر نماز می‌گوید و پاداش نمازگزاران را که به این صفات آراسته‌اند را می‌آورد.
پس از به تواضع در نماز می‌پردازد، تقوای نمازگزار را یاد می‌کند، از اخلاص نمازگزار می‌گوید و مراحل اخلاص را می‌آورد و چهره عبادت کنندگان را در روز قیامت از زبان قرآن ترسیم می‌کند. آنگاه از خشوع در پرتو نماز یاد می‌کند و به معنای خشوع و حضور قلب می‌پردازد، آثار خشوع در نماز را می‌آورد و به عوامل تحصیل خضوع و حضور قلب اشارت می‌کند و پس از این به صبر نمازگزار می‌رسد و اقسام صبر را گوشزد می‌کند.
نگارنده در ادامه به سلام نمازگزار و آداب پاسخ به سلام در هنگام نماز می‌پردازد، از سبقت در سلام و ثواب سلام و جواب آن می‌گوید...
بخش سوم: اخلاق نمازگزار در خانه، بازار و مسجد: نگارنده سرچشمه فضایل و رذایل اخلاقی را خانه می‌داند و از نیاز‌‌های معنوی خانه و ایجاد فضایل اخلاقی، و پاک نمودن روح افراد خانه از رذایل یاد می‌کند و از یکی از اعوامل این زدایش و پالایش نماز می‌گوید، بعد به شیوه آموزش نماز به فرزندان می‌پردازد و شیوه نمازگزاردن در خانه و علل بی توجهی فرزندان به نماز یاد می‌کند و اهمیت اخلاق نمازگزار در خانه را گوشزد می‌کند و یادآور می‌شود که بداخلاقی مانع کمال نماز است.
پس از این به نقش نماز و نمازگزار در کسب و تجارت اشاره می‌کند، اثر ذکر خدا در بازارا را می‌آورد. و در ادامه مطالبی در باره مسجد و نماز در مسجد بیان می‌کند.
بخش چهارم: گناهان و رذایل اخلاقی مانع کمال نماز. در این بخش از نکات زیر می‌گوید:
گناهان اخلاقی و بازدارندگی آنها از کمال نما، آنگاه از تأثیر سوء گناه بر روح نماز و نمازگزار یاد می‌کد و به خاموشی گناه به وسیله نماز و رهنمود‌‌های اخلاقی حضرت ادریس می‌پردازد. پس از این یادآور می‌شود که نماز محو کننده گناهان است و تأثیر خصول و حضور قلب در نماز را برای پاک کردن گناهان می‌آورد.
نگارنده در ادامه به تکبر به عنوان عامل سقوط شیطان اشاره می‌کند و می‌آورد که این صفت یکی از رذایل اخلاقی است که انسان را به هلاکت می‌رساند و سرچشمه اصلی کفر و انحراف و گناه است. پس از این راه مبارزه با کبر را یادآور می‌شود. دروغ مانع دیگر کمال نماز است که خود یکی از گناهان کبیره است و آن را کلید گناهان شمارده اند، نگارنده اندکی به دروغ و زیان‌‌های اخلاقی آن می‌پردازد.
عاملی دیگری که از کمال نماز پیش می‌گیرد نگاه است، حرمت نگاه به نامحر، تیر زهرآگین شیطان بودن نگاه به نامحرم...
دیگر نکات این بخش از کتاب، ریا، معنای آن، شرک بودن ریا، مذمت قرآن از ریا در نماز، ریا آفت نماز و عبادت، وسوسه ریا از سوی شیطان... غیبت، شراخواری و... [۱]
پانویس
- ↑ رفیعی، بهروز، ص54-55
منابع مقاله
رفیعی، بهروز؛ اخلاق، عرفان و تصوف اسلامی: کتاب‌شناسی توصیفی و موضوعی، تهران، انتشارات بین‌المللی هدی، چاپ یکم، 1377ش.