المحكم في نقط المصاحف
المحكم في نقط المصاحف تألیف ابوعمرو دانى و با تحقیق دكتر عزة حسن می‌باشد كتاب پيرامون مسائل مربوط به نقطه‌گذارى و اعراب قرآن نوشته شده است.مؤلف كه از نويسندگان مشهور و تواناى قرن چهارم هجرى مى‌باشد در اين كتاب موضوع نقطه گذارى و اعراب قرآن را مورد بررسى قرار داده است وى با توجه به تأليفات دانشمندان ما قبل خود و اطلاع از آنها، مراحل تطور كتابت و نحو زبان عربى را طى حدود 40 باب توضيح داده است.وى مطالب را در دو قسمت بيان نموده، قسمت اول پيرامون نقطه‌گذارى مصاحف و قسمت دوم پيرامون مذهب و ديدگاه‌هاى علماء ما قبل از خود مى‌باشد.
| المحکم فی نقط المصاحف | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | دانی، عثمان بن سعید (نویسنده) عزه، حسن (محقق) |
| ناشر | دار الفکر المعاصر |
| مکان نشر | بیروت - لبنان |
| سال نشر | 1997 م |
| چاپ | 2 |
| شابک | 1-57547-379-8 |
| موضوع | قرآن - اشکال و اعجام قرآن - رسم الخط و کتابت |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP 73/2 /د2م3 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
قسمت اول شامل 38 باب مى‌باشد كه برخى از مباحث مهم آن به قرار زير مى‌باشد. باب:دربارۀ اينكه برخى از مصاحف چگونه از نقطه و شكل(اعراب) خالى بوده، و چه كسى آنها را نقطه‌گذارى نموده
باب:دربارۀ حروف تهجى و ترتيب رسم آنها در كتابت
باب:دربارۀ تشديد و سكون و علامت هر كدام از آنها
باب:دربارۀ حكم نون ساكنه و ما بعد آن
باب:دربارۀ احكام دو همزه كه در يك كلام جمع شده‌اند
باب:دربارۀ دو همزه كه در دو كلمه جمع شده‌اند
قسمت دوم شامل مطالب زير مى‌باشد:
باب:دربارۀ توضيح مذهب و ديدگاه متقدمين از اهل عرب، دربارۀ نقطه‌گذارى
باب:دربارۀ همزۀ ساكن
باب:دربارۀ همزۀ متحرك
باب:دربارۀ دو همزه
با توجه به ویژگی‌هاى اين كتاب و موضوعات بيان شده در آن، اين كتاب منبع بسيار ارزشمندى دربارۀ نقطه‌گذارى و اعراب قرآن و همچنين تجويد قرآن مى‌باشد و لذا كسانى كه در تاريخ و علوم قرآن تحقيق مى‌نمايند از اين كتاب بى‌نياز نمى‌باشند و استفادۀ از آن براى آنها لازم و ضرورى است
ویژگی‌هاى نسخه مربوط به مؤلف
- مطالب كتاب به صورت تحقيقى و تحليلى بيان شده است
- در هر مبحث، مثالهاى فراوانى از آيات قرآنى آورده است
- ديدگاه‌هاى مختلف مورد بررسى قرار گرفته است
- تقسيم‌بندى مطالب و توضيح هر كدام از آنها مانند آنچه كه در صفحۀ 93 دربارۀ احكام دو همزه كه در يك كلمه جمع شده‌اند، آورده است
- در برخى از موارد، مطالب را به صورت حديث بيان كرده كه با ذكر سلسله سند، سخن را به يكى از صحابه و يا تابعين مى‌رساند مانند آنچه كه در ابتداى كتاب پيرامون خالى بودن مصاحف از نقطه و اعراب ذكر كرده است.
ویژگی‌هاى نسخۀ تحقيق شده
محقق كتاب دكتر عزة حسن مى‌باشد كه نسخۀ تحقيق شده وى داراى ویژگی‌هاى زير مى‌باشد:
- اضافه نمودن چهار فهرست: اعلام، قبائل، اماكن و موضوعات كتاب.
- تهيۀ فهرست مصادر بحث همراه با مشخصات مربوطه همچون:نوبت چاپ، تاريخ انتشار، ناشر و تعداد مجلدات،
- ذكر آدرس آيات و روايات(موجود در متن) در پاورقى
- ذكر قرائت‌هاى مختلف دربارۀ برخى از آيات مذكور در متن، همراه با آدرس کتاب‌هاى آنها
- ارائه ليستى از کتاب‌هاى تألیف شده دربارۀ موضوع بحث تا قبل از ابوعمرو دانى، همراه با نام مؤلفين
نسخه شناسى
كتاب يك جلد، متن آن عربى و داراى 304 صفحه مى‌باشد كه مشخصات آن به قرار زير است:
- نوع كاغذ:اعلاء
- جلد:شوميز
- نوبت چاپ:دوم
- تاريخ انتشار:سال 1418 هجرى قمرى
- ناشر:انتشارات دار الفكر-دمشق
- داراى فهرست:
- الف: موضوعات كتاب
- ب:اعلام
- ج:قبائل و گروه‌ها
- د:شهرها و اماكن
- مؤلف:ابوعمرو دانى
- تذكر:اين كتاب توسط دكتر عزة حسن تحقيق و به چاپ رسيده است
- كتاب:المحكم في نقط المصاحف