الغلو و الفرق الباطنیة

الغلو و الفرق الباطنية یا «رواة المعارف بين الغلاة و المقصّرة»، تقریر دروس فقیه و رجالی شیعه، آیت‌الله محمد سند بحرانى (متولد 1382ق)، به قلم پژوهشگران معاصر، حسن کاشانی و مجتبی اسکندری، ویژگی‌های راویان احادیث اهل‌بیت(ع) و گروه‌های غالیان و مقصّران را به شکل اجتهادی تبیین می‌کند و به بوته نقد می‌گذارد. این اثر و کتاب دیگر نویسنده به نام بحوث في مباني علم الرجال، هم‌سو و مکمل یکدیگرند.

‏الغلو و الفرق الباطنیة
پدیدآوران	سند، محمد (نويسنده) کاشانی، حسن (مقرر) اسكندری، مجتبي ( مقرر)
عنوان‌های دیگر	رواة المعارف بین الغلاة و المقصرة
ناشر	باقيات
مکان نشر	ایران - قم
سال نشر	1432ق - 2011م
چاپ	1
شابک	‎978-600-5126-94-5
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	1432 /س9ب3 114 BP
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

هدف و روش

• محمد سند با بیان اینکه راویان معارف اهل‌بیت(ع) چون روایت‌گران بخش برتر از دین و فقه اکبر هستند، باید نسبت به آنان حساسیت بیشتری داشت، افزوده است: باید احوال و آثار و گرایش‌های آنها را با روش علمی و بدون افراط و تفریط بشناسیم. او تأکید کرده است: بسیاری از جرح و تعدیل‌ها بر اساس مکتب کلامی است که دانشور رجالی در آن پرورش یافته است و ارزش‌گذاری او بیش از آنکه بر طبق مبانی حسی و وجدانی باشد، مبتنی بر روایات است و محاکمه اعتقادی را نشان می‌دهد و بر ما لازم است که این مباحث را بررسی کنیم و تأثیرگذاری و تأثیرپذیری متقابل علم رجال، ملل و نحل و کلام را بشناسیم‏.
• حسن کاشانی و مجتبی اسکندری، با بیان این مطلب که آیت‌الله محمد سند بحرانى در این مباحث، نکته‌هایی در مورد «مجروحان با تیر غلوّ» کشف کرده است که قرن‌ها از چشم مردمان پنهان مانده بوده است، افزوده‌اند: کتاب حاضر، حلقه وسط بین علم رجال و اصول استنباط عقاید است.

ساختار و محتوا

مدرس یا مقرران این کتاب، مطالب را تقسیم به بخش و فصل و درس و مانند آن نکرده‌اند و بحثشان را بعد از مقدمه، با «ابعاد حجیت علمی کتاب و سنت» آغاز کرده و با «بیان قاعده‌ای در شناخت صفات اهل‌بیت(ع)» و «مکاتب حدیثی راویان و تنوع آن در فقه معارف» و «معانی کذب و غلوّ» ادامه داده و با توضیح درباره «بتریه؛ گرایش معکوس در برابر راویان معارف» به پایان رسانده‌اند.

نمونه مطالب

1. پدیده نفاق را در گرایش انحرافی و التقاطی بتریه، می‌یابیم که شعار ولایت اهل‌بیت(ع) را فریاد می‌کنند، ولی از دشمنانشان بیزاری نمی‌جویند.
2. آیت‌الله محمد سند بحرانى، تعداد 17 نشانه را برای جریان افراطی بتریه، تشریح کرده است؛ از جمله: «گزینشی عمل کردن در پیروی از روش اهل‌بیت(ع)»؛ به این معنا که برخی از اصول و قواعد را می‌پذیرند و برخی را نمی‌پذیرند؛ مثلا باآنکه بااصرار می‌گویند که شیعه اهل‌بیت(ع) هستند، ولی اعتقاد به قیاس در دین خدا دارند؛ یعنی در حقیقت، شیعه و پیرو امامان معصوم(ع) نیستند، ولی می‌خواهند با شعار تشیّع، ساده‌لوحان را بفریبند.
3. پدیده بتریه، که پدیداری اختلاطی - التقاطی است و روش مکتب اهل‌بیت(ع) را با سایر مذاهب، مخلوط کرده، در طول زمان‌های گوناگون مانند پدیده «خوارج» و «مقصّران نسبت به فضائل و حقوق اهل‌بیت(ع)» تکرار می‌شود و در عصر حاضر نیز وجود دارد و التقاطی‌ها، پیروان روش صحیح و اصیل اهل‌بیت(ع) را به خشونت و عدم مدارا و بی‌اعتنایی به روش نرمی و گفتگوی آرام، متّهم می‌سازند و می‌گویند: زمینه و ذهنیت عمومی برای تبیین حقیقت امامت، در بین نخبگان آماده نیست تا چه برسد به عموم مردم.
4. پیدایش پدیده التقاطی بتریه، به عواملی مانند جهل و ضعف روحی و ایمانی در برابر سلطه مذاهب دیگر و غلبه تبلیغاتی آنان بازمی‌گردد.

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب.