ضياء المعالم
ضياء المعالم: شرح علی الفیة الغریب لابن العالم اثر محمد بای بن محمد عبدالقادر معروف به ابن عالم، شرحی بر الفیه غریب القرآن عبدالرحیم بن حسین حافظ عراقی در شرح و تفسیر الفاظ غریب قرآن کریم از علمای اهل‌سنت است.
| ضياء المعالم | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | بلعالم، محمد باي (نويسنده) حافظ عراقی، عبد الرحیم بن حسین (نويسنده) |
| عنوان‌های دیگر | ألفیة غریب القرآن. شرح ** شرح على ألفیة الغریب لإبن العالم |
| ناشر | [بی نا] |
| مکان نشر | الجزایر |
| سال نشر | 13سده |
| چاپ | 1 |
| موضوع | قرآن - واژه نامهها - قرآن - واژه شناسی - قرآن - واژه‌شنا‌سی - شعر - شعر عربی - قرن 8ق. |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 2 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
ابن عالم رجلاوی دو کتاب با عنوان الفیه دارد که یکی در تفسیر است و دیگری در غریب الفاظ قرآن کریم. از میان آن‌ها، کتاب غریب الفاظ او معروف‌تر است. کتاب حاضر در واقع شرحی است غیر مزجی از محمد بای بر غریب الفاظ رجلاوی.[۱]
شرح بای بر الفیه غریب رجلاوی برای طلاب مبتدی در علوم قرآن نوشته شده است و منظور نویسنده از نگارش چنین شرحی، توضیح بیشتر و بهتر و بیان معنی کلمات قرآن کریم است. باتوجه‌به اینکه غریب القرآن رجلاوی به‌صورت منظوم نوشته شده، شرح محمد بای بر آن در واقع شرحی است منثور و غیر مزجی بر کتاب منظوم رجلاوی. محمد بای در این شرح ابتدا کلمات وارد شده در متن منظوم رجلاوی در الفیه غریب را مشخص کرده و نسبت هرکدام را به سوره و آیه مربوطه به آن بیان نموده است و سپس ابیات رجلاوی را آورده و به بیان معانی این الفاظ پرداخته و برخی تأویلاتی را که در کلام ناظم نبوده است بیان نموده و به شرح مواردی که وی(شاید به دلیل ضرورت شعری) زیاد نتوانسته به شرح آن بپردازد، پرداخته است.[۲]
از ویژگی‌های این شرح این است که مطالبش در عین اختصار، به‌دور از اطناب ممل و اختصار مخل است. همچنین نویسنده آن برای شرح معانی این الفاظ، به بسیاری از تفاسیر و کتاب‌های لغت، مراجعه کرده است.[۳]
برای نمونه، نویسنده در ابتدای جلد دوم درباره سوره مریم گفته: این سوره مشتمل بر 12 کلمه غریب است که ازاین‌قرار است: فانتبذت، فأجاءها المخاض، سمیا، سریا، ادا، وردا، حنانا، رکزا، ازا، و ریّا، وفدا.[۴]
پانویس
منبع مقاله
مقدمه و متن کتاب.