الحلقة الثالثة في أسلوبها الثاني
| نام کتاب | الحلقة الثالثة في اسلوبها الثانی |
|---|---|
| نام های دیگر کتاب | شرح الحلقة الثالثة |
| پدیدآورندگان | صدر، محمدباقر (نويسنده)
ایروانی، باقر (شارح) |
| زبان | عربی |
| کد کنگره | BP 159/8 /ص4 د40232 |
| موضوع | ادله (فقه)
استصحاب اصول فقه شیعه تعارض ادله صدر، محمد باقر، 1931 - 1979م. دروس فی علم الاصول - نقد و تفسیر |
| ناشر | محبين |
| مکان نشر | قم - ایران |
| سال نشر | 2007 م |
| کد اتوماسیون | AUTOMATIONCODE12027AUTOMATIONCODE |
معرفى اجمالى:
«الحلقة الثالثة فى اسلوبها الثانى» تأليف آيت‌الله باقر ايروانى است كه در چهار جلد تهيّه شده و به شرح حلقه سوم از حلقات شهيد صدر پرداخته است.
ساختار:
نويسنده ساختار كتاب حلقات را به هم نريخته است. روش وى در تبيين مباحث بدين‌گونه است كه موضوعى از موضوعات علم اصول فقه را به صورت كامل مطرح مى‌كند و در خلال مباحث، ديدگاه‌هاى شهيد صدر را در مورد آن موضوع منعكس و شرح مى‌نمايد.
گزارش محتوا:
جلد اول:
نگارنده در مقدمه كتاب گفته است از آنجايى كه حلقه سوم از كتاب حلقات شهيد سيد محمد باقر صدر از دقت و اهميت بيشترى برخودار بوده و مباحث مهمى از علم اصول فقه را در خود جاى داده است وى سعى نموده با روشى جديد به شرح مباحث حلقه سوم از حلقات پرداخته و مبانى شهيد صدر در اصول فقه را تبيين نمايد.
در ابتداى كتاب تعريفى از علم اصول فقه و مناقشات صورت گرفته در تعريف اين علم ارائه شده و تعريف خاص شهيد صدر از اين علم بيان شده است. سپس موضوع علم اصول فقه بررسى شده و اقسام حكم شرعى (وضعى و تكليفى) با توجه به موضوع اصول فقه معرفى شده است. در ادامه، نگارنده به تساوى حكم شرعى و تكليف نسبت به عالم و جاهل اشاره كرده و ضمن بيان معناى حكم واقعى و ظاهرى و فرق ميان آن دو، به شبهات سه‌گانه ابن قبه در مورد استحاله تعبد به حكم ظاهرى و تضاد بين حكم ظاهرى و واقعى اشاره كرده و پاسخ اين شبهات را نيز داده است.
فرق ميان امارات و اصول و ديدگاه‌هاى ميرزاى نائينى و اختلاف نظر شهيد صدر با وى، حكم تنافى بين احكام ظاهرى و واقعى و منظور از اين تنافى، حجيت قطع و استدلال شهيد صدر در اين زمينه و فرق استدلال ايشان با ديدگاه‌هاى مشهور، حجيت امارات و اصول مثبته، تبعيت دلالت التزامى و مطابقى و حجيت قطع طريقى و موضوعى و ديدگاه‌هاى شهيد صدر و آيت‌الله خويى در اين زمينه،احكام عام و خاص و ادوات عموم، مبحث مفاهيم از مباحث پايانى جلد اول است.
جلد دوم:
ابتدا به بحث درباره حجيت سنت و خبر واحد پرداخته شده و آراى اصولى شهيد صدر در مورد حجيت قول، فعل و تقرير معصوم، حجيت خبر متواتر، حجيت سيره معصوم و سيره متشرعه، حجيت اجماع و مقدار دلالت آن بر حكم شرعى منطبق بر رأى معصوم و حجيت خبر واحد و ادله عقلى و نقلى مترتب بر آن ارائه شده و اختلاف نظر شهيد صدر با برخى از اصوليان معاصر در اين زمينه مطرح گرديده است. در ادامه به بررسى حجيت ظهور و دلايل آن پرداخته شده و با توجه به اقسام ظهور دلايل عقلى و نقلى مبتنى بر حجيت ظهور و آثار آن در رفع مشكلات مكلف تبيين گرديده و اشكالات مطرح شده در اين زمينه توسط شهيد صدر رفع گرديده و ديدگاه‌هاى خاص ايشان در اين مبحث تشريح گرديده است. در بخش بعدى ضمن بيان معناى اقسام وجوب مانند واجب مشروط و مطلق، واجب معلق و منجّز، واجب تعبدى و توصلى، واجب تخييرى و تعيينى، واجب نفسى و غيرى، واجب عينى و كفايى و واجب اصلى و تبعى به بررسى احكام مقدمه واجب و نوع وجوب آن و همچنين مبحث إجزاء در اوامر ظاهرى و اضطرارى و مبحث شرط متأخر پرداخته شده و احكام اجتماع امر و نهى و مسأله ضد و ديدگاه‌هاى شهيد صدر و برخى ديگر از اصوليان معاصر در اين زمينه مورد تجزيه و تحليل قرار گرفته است.
جلد سوم:
نخست به بررسى فرق ميان امارات و اصول و خصوصيات هر يك از آنها پرداخته شده و سپس ديدگاه‌هاى شهيد صدر در اين زمينه بازتاب داده شده است. در همين راستا نگارنده به صورت اجمالى تعريفى از اصول چهارگانه عملى يعنى برائت، تخيير، احتياط و استصحاب ارائه نموده و ادله عقلى و نقلى هر يك از اين اصول را بيان كرده و ديدگاه‌هاى شهيد صدر و انصاری، مرتضی بن محمدامین و برخى ديگر از اصوليان معاصر را در اين زمينه با هم مقايسه كرده است. در ادامه وى به بحث در مورد علم اجمالى و تنجّز آن براى مكلف پرداخته و برخى از شبهات وارد شده در اين زمينه مطرح و ديدگاه‌هاى خاص شهيد صدر و اختلاف نظر ايشان با ديگر اصوليان معاصر به صورت مشروح بيان گرديده است. دوران امر بين وجوب و حرمت در صورت علم اجمالى نسبت به تكليف، دوران امر بين اقل و اكثر در صورت شك در تكليف و مفاد آن با در نظر گرفتن انواع اقل و اكثر در شرايط و جزئيت و جريان يكى از اصول عمليه برائت، احتياط و تخيير و شرايط جريان داشتن اين اصول در فروض مذكور از ديگر مباحث مطرح شده در مجلد سوم از اين مجموعه است.
جلد چهارم:
نخست به صورت مبسوط به بحث در مورد اصل استصحاب و ادله عقلى و نقلى مبتنى بر آن پرداخته شده و چندين روايت در اين زمينه شرح داده شده و اركان استصحاب و شرايط جريان اصل استصحاب در احكام شرعى مورد تجزيه و تحليل قرار گرفته و ديدگاه‌هاى شهيد صدر با ديگران به‌ويژه شيخ انصارى و محقق نراقى در اين‌باره مقايسه گرديده است. بحث درباره اصل مثبت، استصحاب تعليقى، استصحاب عدم نسخ و استصحاب كلى از ديگر مباحث مطرح شده در اين بخش از كتاب است. در قسمت پايانى كتاب تعارض ادله شرعى با يكديگر و راه‌هاى رفع تعارض از آنها در روايات و اصول عمليه به صورت مشروح بيان گرديده است.
وضعيت كتاب:
كتاب حاوى پاورقى‌هاى ارزشمندى است. فهرست مطالب هر يك از مجلدات در انتهاى آنها ذكر شده است.
منابع :
مقدمه و متن كتاب
پیوندها
مطالعه کتاب الحلقة الثالثة في اسلوبها الثانی در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور