پلورالیزم دینی یا کثرت گرایی

پلورالیزم دینی یا کثرت گرایی اثر آیت‌الله جعفر سبحانی (متولد 1308ش)، فقیه، مفسر و متکلم معاصر است که در موضوع کلام جدید و به زبان فارسی و با قلمی روان نوشته شده است.

پلورالیزم دینی یا کثرت گرایی
پدیدآوران	سبحانی تبریزی، جعفر (نويسنده)
عنوان‌های دیگر	پلورالیزم دینی ** پلورالیزم دینی، یا، گثرت گرایی [صحیح: کثرت گرایی]
ناشر	مؤسسه امام صادق علیه‌السلام
مکان نشر	ایران - قم
سال نشر	1385ش
چاپ	2
شابک	‎964-357-59-20
موضوع	اسلام - کثرت گرایی مذهبی
زبان	فارسی
تعداد جلد	1
کد کنگره	‎‏/‎‏س‎‏2‎‏ک‎‏2‎‏ 227 BP
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

نویسنده در این کتاب، ابتدا ضمن تعریف پلورالیزم، خاستگاه تاریخی کثرت‌گرایی در آثاری چون اخوان الصفا و غزالی را بررسی کرده و سپس به توضیح مفهوم دین و شریعت پرداخته است. وی ضمن بررسی جایگاه پلورالیزم در متون دینی، به انگیزه‌های طرح این مساله، اشاره کرده است. .

وی در بخش دیگر، قرائت‌های مختلف از پلورالیزم را بیان کرده است، که شامل موارد ذیل است:

1. پلوالیزم رفتاری: به این معنا که پیروان همه ادیان، یا به تعبیر بهتر شرایع، می‌توانند در کنار یکدیگر زندگی کنند و همدیگر را تحمل کرده، زندگی مسالمت‌آمیزی کنار هم داشته باشند. از نگاه مؤلف، قرآن و فقه اسلامی، زندگی مسالمت‌آمیز با پیروان دیگر ادیان را زیر چتر توحید پذیرفته و حقوق اهل ذمه را محترم شمرده است. گرچه برخی از طرفداران پلورالیزم، این را نپذیرفته و اصل تسامح (tolerance) را جایگزین آن می‌دانند.
2. پلورالیزم رستگاری: بر اساس این دیدگاه، برای رستگاری انسان، کافی است که او، خدا را بپرستد و به یکی از ادیان آسمانی که از طرف خدا آمده انتساب داشته باشد. مؤلف با هشت دلیل این ادعا را رد کرده و با بررسی دستاویزها و مستنداتی که قائلین به این دیدگاه بدان‌ها استناد می‌کنند ابطال این دیدگاه را اعلام می‌کند.
3. پلورالیزم در عرصه معرفت‌شناسی: در این قرائت، اصل دین حفظ شده و تعدد آن معلول برداشت‌های مختلف پیامبران الهی، دانسته شده است. از نگاه صاحبان این نظریه، اشراق و اتصال پیامبران با عالم شهود و وجود مطلق، یک واقعیت واحدی است که در آن کثرت نیست، اما وقتی این واقعیت‌ها در قالب تعبیر و بیان ریخته شود، اختلاف می‌پذیرد.

مؤلف با هفت دلیل، این ادعا را نیز رد کرده و در ادامه با طرح مبانی فلسفی پلورالیزم، آن‌ها را مورد نقد و بررسی قرار می دهد.

منابع مقاله

1. متن کتاب.