گفت و گوی چهار جانبه
گفتگوی چهارجانبه، متن سخنان آیت‌الله خامنه‌ای، شهید مرتضی مطهری، دکتر شریعتی و استاد فخرالدین حجازی در مجلسی است که حدود سال 1355ش، در تهران برگزار شد.
| گفت و گوی چهار جانبه | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | مطهری، مرتضی (نويسنده)
خامنه‌ای، علی، رهبر جمهوری اسلامی ایران (نويسنده) حجازی، فخر الدین ( نويسنده) شریعتی، علی ( نويسنده) |
| ناشر | صدرا |
| مکان نشر | ایران - تهران |
| سال نشر | 1390ش - 1432ق |
| چاپ | 7 |
| شابک | 978-964-7299-33-6 |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | /گ75 10 BP |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
مطالبی که در این محفل مطرح شده است، به‌خوبی فضای فکری و فرهنگی جامعه، خصوصا دانشجویان و روشنفکران آن زمان را نشان داده و خواننده را به سال‌های نزدیک انقلاب اسلامی بازگردانده و در آن فضا قرار می‌دهد. این سخنان، ضمن اینکه ویژگی‌های فکری هریک از صاحب‌نظران فوق را آشکار می‌سازد، حاکی از نکته‌سنجی و انحراف‌شناسی و استقامت رأی شهید مطهری است. مطالعه این کتاب، درس‌هایی نیز برای امروز ما دارد و برای همگان مفید است[۱].
به‌منظور آشنایی بیشتر با محتوای کتاب، به‌ترتیب، به قسمت‌هایی از متن هریک از این سخنرانی‌ها، اشاره می‌شود:
- سخنان دکتر شریعتی:
«اسلام مثل هر عقیده دیگری... تا وقتی که در آن پوسته جامد موروثی بی‌مسئولیت فردی‌اش در رابطه بین فرد و خدا و بین زندگی فردی و آخرت مطرح است، ازاین‌جهت که به‌صورت یک نیرو نیست و به‌صورت یک قدرت در زمان مطرح نمی‌شود، بنابراین دشمن ندارد، بنابراین جلویش باز است... اسلامی هم که بو و خاصیت ندارد، خیالش از شر دشمن راحت است و دنیا برایش امن و آرام است... اما وقتی که اسلام از پوسته جامد سنتی قرون وسطایی‌اش... برون می‌آید و به‌صورت یک حرکت... مطرح می‌شود... به همان اندازه که امکانات تازه به دست می‌آورد... به همان اندازه آسیب‌پذیر می‌شود»[۲].
- سخنان آیت‌الله خامنه‌ای:
«علی‌رغم تمام ظواهری که ممکن است کسی را نومید کند از اینکه نسل جوان و جویای کاوشگر ما بتواند به یک مستمسک قوی فکری اسلامی دست بیابد، آن حقانیت و درستی اسلام، انطباق اسلام با فطرت، رسیدگی درست اسلام به نیازهای انسان... این واقعیت و حقانیت اسلام، خود ضامن این هست که از اسلام به کاوشگران و کوشش‌گران و تعقیت‌کنندگان، یک ایدوئولوژی رهایی‌بخش و راهنما و سعادت‌بخش بدهد»[۳].
- سخنان استاد فخرالدین حجازی:
«امروز اسلام از دو سوی مورد خطر قرار گرفته: از یک سوی اسلام به‌صورت یک مذهب ذهنی و تخیلی و اساطیری درآمده... ولی معاکسا این تفریط، یک افراط بزرگی در خارج از کشور پدید آورده... و بعد معنوی اسلام را از آن بریده‌اند»[۴].
- سخنان شهید مطهری:
«همین‌طوری که در قشرهای شخصیت انسان، این مراتب وجود دارد، در قشرهای جامعه هم همین‌ها وجود دارد. ای‌بسا افرادی در جامعه یک فکری را تبلیغ می‌کنند بدون آنکه خودشان بفهمند که این فکر را از ناحیه دشمنان خودشان گرفته‌اند و تبلیغ می‌کنند؛ یعنی آن ضمیر مخفی جامعه است که در وجود اینها تجلی کرده و به‌صورت فکر اینها بیرون آمده است»[۵].
برای اینکه مقصود استاد شهید، از سخنانی که در این جلسه مطرح فرموده‌اند روشن شود و معلوم گردد که ایشان کدام نقطه انحرافی را هدف قرار داده‌اند، توجه به نکته زیر لازم است: به فرموده مرحوم استاد مطهری، آنچه موضوع قسمت عمده سخنان وی را در این جلسه فراهم آورده، جمله یکی از افراد غیر مسئول جلسه بوده و خلاصه آن جمله چنین بوده است: «باید مردم را از شر این دریای معارف (معارف اسلامی) راحت کرد»[۶].
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.