نیایش ابوحمزه ثمالی
نیایش ابوحمزه ثُمالی، متن عربی همراه با برگردان فارسی نویسنده و مترجم معاصر، جویا جهانبخش، از مناجات امام سجاد(ع) در سحرهای ماه مبارک رمضان بر اساس گزارش ابوحمزه ثمالی (متوفای 150ق)، مشهور به دعای ابوحمزه ثُمالی بدون هیچ شرح و توضیحی است.
| نیایش ابوحمزه ثمالی | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | ابوحمزه ثمالی، ثابت بن دینار (نويسنده)
علی بن حسین(ع)، امام چهارم (نويسنده) جهانبخش، جویا ( مترجم) |
| ناشر | مرکز تحقيقات رايانه‌ای حوزه علميه اصفهان |
| مکان نشر | ایران - اصفهان |
| سال نشر | 1392ش |
| چاپ | 1 |
| شابک | 978-600-6164-41-6 |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | /د7 268/041 BP |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
هدف و روش
جویا جهانبخش در مقدمه‌اش، بعد از تأکید بر اینکه دعا، عبادت و آموزش است، دعای مذکور و ابوحمزه ثُمالی را معرفی کرده و درباره نسخه‌های خطی این نیایش توضیحاتی داده و با اشاره به دشواری ترجمه، به‌خصوص ترجمه از عربی و به‌ویژه متون مقدس، درباره ترجمه حاضر افزوده است: مترجم ادّعاىِ بازگویىِ سخنِ معصوم(ع) را به فارسى نداشته است و تنها در حدِّ توانِ خویش کوشیده چیزى دریابد و بازنگارَد[۱].
نظر مترجم
درونه دعاىِ ابوحمزه، فراگیرست و فراخ‌دامنه؛ خوف و رَجا، ناز و نیاز، طلب و سپاس، اَبعادِ دُنْیوى و اُخْرَوى و خُرد و کلانِ هَستىِ ما، همه در سطورِ این نیایشِ تابناک خودنمایى مى‌کند و ازاین‌رو، در اَحوالِ مختلف و با اَهدافِ گوناگون مى‌توان از این مَأْدَبه فضلِ رحمانى حَظِّ روحانى برگرفت. چُنان نیست که در این دعا، نیایشگر، تنها بیمناک باشد، یا فقط امیدوار؛ صِرفًا به حوائجِ این جهانى بپردازد، یا تنها کامه‌هاىِ آن جهانى را با حضرتِ پروردگار بازگوید. همه این سویه‌ها و رویه‌ها، در دعاىِ اَبوحمزه هست و پندارى، این نیایش، گوناگونی‌هاىِ حیاتِ رنگارنگِ فردى و اجتماعىِ مؤمنان را در دنیا و آخرت در بر گرفته است[۲].
نمونه ترجمه
- متن اصلی (اولین بند): إِلٰهِي لَاتُؤَدِّبْنِي بِعُقُوبَتِك وَ لَا تَمْكرْ بِي فِي حِيلَتِك؛ مِنْ أَينَ لِيَ الْخَيرُ يا رَبِّ وَ لَا يوجَدُ إِلّا مِنْ عِنْدِك؟ وَ مِنْ أَينَ لِيَ النَّجاةُ وَ لا تُسْتَطاعُ إِلّا بِك؟ لا الَّذِي أَحْسَنَ اسْتَغْنىٰ عَنْ عَوْنِك وَ رَحْمَتِك، وَ لَا الَّذِي أَساءَ وَ اجْتَرَأَ عَلَيك وَ لَمْ يرْضِك خَرَجَ عَنْ قُدْرَتِك؛ يا رَبِّ يا رَبِّ يا رَبِّ[۳].
- ترجمه: خدایا! مرا به عقوبتت تأدیب مَکن و در تدبیرت با من مَکر مَکن. پروردگارا! از کجا خیر به من رسَد؟ درحالى‌که جُز نزدِ تو یافت نگردد و از کجا نَجات برایم حاصل شود؟ درحالى‌که جُز به‌وسیله تو بر آن دست نتوان یافت. نه آن‌کس که نکویى نمود، از یارى و رحمتِ تو بى‌نیاز شد و نه آن‌کس که بدى کرد و بر تو گستاخى نمود و خُشنودَت نَکرْد، از [قلمروِ] قُدرَتَت بیرون رفت؛ پروردگارا! پروردگارا! پروردگارا![۴].
- مقایسه: برگردان، مطابق اصل و بی‌اشکال است.
- متن اصلی (آخرین بند): اللّٰهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُك إِيماناً تُباشِرُ بِهِ قَلْبِي وَ يقِيناً صادِقاً حَتَّىٰ أَعْلَمَ أَنَّهُ لَنْ يصِيبَنِي إِلّا مَا كتَبْتَ لِي وَ رَضِّنِي مِنَ الْعَيشِ بِمَا قَسَمْتَ لِي؛ يا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ[۵].
- ترجمه: خدایا! از تو مى‌خواهم ایمانى که به آن با دِلَم درآمیزى و یقینى راستین تا بدانم هرگز جُز آنچه تو برایم نوشته‌اى به من نَرَسَد و مرا از زندگانى بدانچه بهره‌ام ساخته‌اى، خُشنود دار؛ اى مهربان‌ترینِ مهربانان![۶].
- مقایسه: پیام رسانده شده و ترجمه مطابق با متن اصلی است و اشکالی مشاهده نشد؛ جز اینکه: «تُباشِرُ به»، «درآمیزى»، برگردان شده؛ درصورتی‌که مباشرت، ارتباط بی‌واسطه است. ترجمه صحیح: خدایا! از تو ایمانى مى‌خواهم که تو، به آن با دلم ارتباط مستقیم داشته باشی.
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.