تفسير عليا

تفسیر علیا، نوشته اسماعیل منصوری لاریجانی (1337ش) است. او در این اثر، واژه‌های قرآنی را با رهیافت عرفانی تفسیر کرده است. کتاب در دو جلد و با ویراستاری محمدحسن استادی‌ مقدم عرضه شده است.

تفسير عليا
پدیدآوران	منصوری لاریجانی، اسماعیل (نويسنده)
عنوان‌های دیگر	تفسير كلمات قرآني با رهيافت عرفاني
ناشر	بنياد قرآن ** خادم الرضا (علیه السلام)
مکان نشر	ایران - قم
سال نشر	1383ش
چاپ	1
شابک	‎978-964-2590-41-4
زبان	فارسی
تعداد جلد	2
کد کنگره	/م8ت7 100 BP
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

لاریجانی در دیباچه کتاب، از طبقات مفسران و روش تفسیری محدثان، متکلمان، فیلسوفان و عالمان علوم تجربی گزارش کوتاهی ارائه می‌نماید. سپس، از کاستی‌های مشترک همه مسلک‌های تفسیری سخن گفته و خطر تفسیر به رأی را گوشزد می‌کند.

رویکرد تفسیری‌ لاریجانی در این کتاب، به شیوه تفسیر ولایی است؛ او در این‌باره می‌گوید: «در تقسیر ولایی، معاندت و تنازع میان برهان و عرفان نیست، بلکه هر دو در پرتو هدایت انوار ولایت، جایگاه خود را می‌یابند و با معاضدت و همکاری، حجاب از چهره حقایق برمی‌دارند. بنابر‌این، روش ما در تفسیر واژگان عرفانی قرآن، همان طریقه ولایی علامه سید حیدر آملی است که به‌حق، پرچم‌دار این عرصه بعد از اهل‌بیت(ع) به حساب می‌آید. افسوس که از مجموعه تفسیر این عارف برجسته شیعی جز مقدماتی در اختیار نیست. ازاین‌رو، ما تلاش می‌کنیم بر اساس دستورالعمل ایشان در تفسیر عمل نماییم. باشد که از این طریق به فضای بلند اندیشه او راه‌ یابیم». لاریجانی سپس، دستورالعمل تفسیری حیدر آملی را در پایان مقدمه اش درج می‌کند‏.

روش پژوهشی لاریجانی بدین‌گونه است که او در آغاز هر فصل، واژه‌ای (مانند «نور» یا...) را برای تفسیر برمی‌گزیند و معنای لغوی آن را ارائه می‌دهد، سپس آن را در قرآن جستجو کرده و معنای اصطلاحی آن را در میان صوفیان و عارفان می‌کاود. در این میان، دیدگاه‌های خود را نیز بیان می‌کند.

لاریجانی این مجموعه واژه‌ها را در این اثر پژوهش کرده است: نور، تسبیح، حب، قرب، شراب، خشیت، نماز، صوم، زکات، قرآن، سوره، آیه، فرقان، کتاب، تنزیل، اعتصام، حبل، عصمت، امانت، صدق، عهد،حجاب، وجه، لقاء، محضر، توحید، شرک، کفر، ایمان، عقل، علم، حق، عدل، میزان، الهام، وحی، فطرت، زمین، مسجد، کعبه، کلمه، حکمت، عمل صالح، فؤاد، قلب، صدر، رزق، قرض، انفاق، زهد، تقوا، جهاد، شهادت، طهارت، اخلاص، یقین، سجده، عبادت، شب، توبه، محاسبه، ذکر، صبر، رضا، توکل، ولی، ولایت، نبی، نبوت، امام و امامت. او در پایان جلد دوم، کتابنامه‌ای نیز، درج‌کرده است.

منابع مقاله

دیباچه و متن کتاب.