تمیمی کوفی، محمد بن جعفر
ابن نجّار، ابوالحسن محمد بن جعفر بن محمد بن هارون تمیمی کوفی (16 محرم 303 - جمادی‌الاول 402 / اول اوت 915 ـ دسامبر 1011)، محدث، مقری و نحوی.
| تمیمی کوفی، محمد بن جعفر | |
|---|---|
 | |
| نام کامل | ابن نجّار، ابوالحسن محمد بن جعفر بن محمد بن هارون تمیمی کوفی |
| ولادت | 303ق |
| محل تولد | کوفه |
| رحلت | 402ق |
| اطلاعات علمی | |
| مشایخ | ابوبکر ابن درید ازدی، ابراهیم بن محمد نفطویه، محمد بن یحیی صولی |
| شاگردان | شیخ مفید، ابن شاذان قمی، ابوعبداللّه علوی، علی بن محمد خزاز |
| برخی آثار | الاستدراک لما اغفله الخلیل، تاریخ الکوفة، التحف و الطرف |
ولادت
وی در کوفه زاده شد. در سال تولد او اختلاف هست. یاقوت برخلاف دیگر منابع، به نقل از وزیر مغربی، سال تولد وی را 311ق آورده است.
استادان
وی از مشایخ کوفه، بصره و بغداد بهره برد. از میان شیوخ و استادان او باید از ابوبکر ابن درید ازدی، ابراهیم بن محمد نفطویه، محمد بن یحیی صولی، احمد بن محمد بن سعید ابن عقده، محمد بن قاسم بن زکریا محاربی، عبدالعزیز بن یحیی جلودی، محمد بن حسین خثعمی اشنانی و پدرش نام برد. عمر طولانی ابن نجار او را از طبقه‌ای عالی در سند برخوردار ساخت. وی قرائت عاصم و حمزه را نزد مشایخ این علم را فرا گرفته بود. از استادان قرائت او باید به حسن بن داوود نقّار، محمد بن حسن بن یونس نحوی و نیز پدرش اشاره کرد. وی به کسانی چون ابوعلی غلام هرّاس، حسن بن محمد بغدادی و ابوعلی عطار قرائت آموخت و روایاتش در آثار مقریانی مانند ا بن سوار در المستنیر، ابوالعلاء همدانی در غایه‌الاختصار و ابوالعز قلانسی در الکفایه آمده است. او به تاریخ نیز علاقه‌مند بود و بنا بر نقل نجاشی کتاب الجمل نصر بن مزاحم را نزد احمد بن محمد بن سعید ا بن عقده خوانده بود.
شاگردان
در میان شاگردان و راویان وی باید شیخ مفید، ابن شاذان قمی، ابوعبداللّه علوی، علی بن محمد خزاز، احمد بن علی نجاشی، حسین بن علی وزیر مغربی، ابوالقاسم ازهری و احمد بن عبدالواحد وکیل را نام برد. وی به کسانی چون ابوعلی غلام هرّاس، حسن بن محمد بغدادی و ابوعلی عطار قرائت آموخت و روایاتش در آثار مقریانی مانند ا بن سوار در المستنیر، ابوالعلاء همدانی در غایه‌الاختصار و ابوالعز قلانسی در الکفایه آمده است.
تخصص علمی
ابن نجار علاوه بر حدیث و نحو در قرائت نیز دست داشت و به تاریخ نیز علاقه‌مند بود. وی حتی در 391ق در 88 سالگی در بغداد حدیث می‌گفته است. برخی از رجال‌شناسان همچون احمد بن محمد عتیقی و سمعانی وی را توثیق کرده‌اند و سمعانی یادآور شده که ابن نجار در زمان خویش شیخ و بزرگ محدثان کوفه به شمار می‌رفته است.
مذهب
در منابع اطلاعی دربارۀ مذهب او داده نشده است، تنها قراینی چون وجود عالمان نامدار شیعه در میان شاگردانش و نیز برخی روایات وی در فضایل اهل بیت(ع) قابل توجه است. همچنین در این زمینه باید افزود که نجاشی در رجال با عناوینی چون محمد بن جعفر ادیب و محمد بن جعفر مؤدب از ابن نجار نام برده و به نقل از وی بسیاری از آثار امامیه را از ا بن عقده روایت کرده است.
آثار
- الاستدراک لما اغفله الخلیل
- تاریخ الکوفة که المصنف نیز خوانده می‌شده و مورد استفاده کسانی چون یاقوت در ادبا و بلدان و ابن طاووس در فرحه الغری قرار گرفته است.
- التحف و الطرف
- روضة الاخبار و نزهة الابصار
- القراءات
- مختصر فی النحو
- الملح و المسّار
- الملح و النوادر [۱].
پانویس
- ↑ انصاری، حسن، ج5، ص 34-35
منابع مقاله
انصاری، حسن، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران، مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، چاپ دوم، 1374.