أدب الطلب و منتهى الأرب
أدب الطلب و منتهی الأرب، تألیف عالم بزرگ اهل سنت محمد بن علی شوکانی (متوفی 1250ق)، از جمله آثار در موضوع آداب تعلیم و تربیت است. این اثر با مقدمه و تحقیق عبدالله یحیی سریحی و مقدمه ابراهیم سامرایی منتشر شده است.
| أدب الطلب و منتهى الأرب | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | شوکانی، محمد (نويسنده) سریحی، عبدالله یحیی (محقق) |
| ناشر | دار ابن حزم ** مکتبة الإرشاد |
| مکان نشر | لبنان - بیروت ** یمن - صنعا |
| سال نشر | 1419ق - 1998م |
| چاپ | 1 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | /ش۹ش۹ 54/9 BP |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
کتاب «أدب الطلب و منتهی الأرب»، یکی از تألیفات مهم محمد بن علی شوکانی است؛ چراکه با وجود حجم کم، شخصیت شوکانی را روشن می‌کند به‌مانند عالمی موسوعی و مجتهدی مستقل و مجددی مبدع که از موهبت بی‌همتایی برخوردار است و این اثر خلاصه تجربه فکری و علمی غنی او در تدریس و قضاوت و اجتهاد است[۱].
معنای «ادب» در کتاب امام شوکانی به «طلب» اضافه شده است و طلب در اینجا به معنای تعلّم است که دریافت علم از شیخ و معلم و استاد است[۲]. در این موضوع ابن قتیبه کتابی با عنوان «أدب الكاتب» نوشته است که در آن اصول و قواعد و ضوابط کتابت را به طالب علم تعلیم می‌دهد[۳]. «الفصيح» احمد بن یحیی ثعلب و «تصحيح الفصيح» ابن درستویه نیز در همین رابطه است[۴].
کتاب در دو بخش تدوین شده است:
- در بخش اول در قریب به شصت صفحه اوضاع عصر شوکانی، زندگانی، شخصیت و کتاب مورد بحث، معرفی شده است[۵].
- در بخش دوم، متن تحقیق‌شده کتاب در سه فصل ارائه شده است. نویسنده پیش از ورود به فصل‌ها، دو شرط اساسی را برای طالب علم مطرح می‌کند: اول اینکه طلب دانش، خالص برای خدا باشد، نه اغراض دنیوی. دیگر اینکه طالب علم خودش را برای رعایت انصاف و رهایی از تقلید و تعصب بر افکار و مذاهب و اشخاص آماده کند. سپس در فصل اول، آنچه او را از دایره انصاف خارج می‌کند در یازده شماره ذکر شده است. در فصل دوم، طبقات متعلمین و آنچه هر گروه باید بیاموزد، ذکر شده است. در فصل سوم نیز مباحث عمومی چون بنای شریعت بر جلب مصالح و دفع مفاسد و وجود تدبر در کلیات شرعی و الحاق جزئیات به آنها مورد بحث قرار گرفته است.
پانویس
منابع مقاله
مقدمه‌ها و متن کتاب.