خانواده؛ فرصت‌‌ها‌، فراغت‌‌ها و چالش‌‌ها

خانواده؛ فرصت‌‌ها‌، فراغت‌‌ها و چالش‌‌ها، اثر مرکز مطالعات و تحقیقات حوزه نمایندگی ولی فقیه در وزارت جهاد کشاورزی، راهکارهای رویارویی با درگیری‌‌‌ها و راه‌‌های برون‌‌رفت از آن مورد بررسی قرار گرفته است.

خانواده؛ فرصت‌‌ها‌، فراغت‌‌ها و چالش‌‌ها
پدیدآوران	مرکز مطالعات و تحقیقات حوزه نمایندگی ولی فقیه در وزارت جهاد کشاورزی (تهیه و تدوین)
ناشر	شر آموزش کشاورزی ـ دفتر خدمات تکنولوژی آموزشی
مکان نشر	ایران - تهران
سال نشر	1386ش
چاپ	1
زبان	فارسی
تعداد جلد	1

خانواده از مهم‌‌ترین نهادهای جامعه بشری و نخستین نهاد اجتماعی به‌شمار می‌‌آید. تأثیر خانواده بر رشد، تعادل و شکوفایی افراد جامعه، به اندازه‌‌ای است که قرآن نیز ازدواج و همسرداری را از نشانه‌های توحید و مایه آرامش جامعه‌ بشری دانسته است. در خانواده، فرصت‌ها، فراغت‌ها و گرفتاری‌‌ها بسیار مهم هستند. یکی از فرصت‌ها برای والدین، توجه کردن به نیازهای روحی و مادی کودکان است که بر اثر آن، تربیت درست فرزندان عملی خواهد شد. اوقات فراغت نیز در شکوفایی یا شکست خانواده‌ها مؤثر است. یکی از مهم‌ترین بحث‌‌های اوقات فراغت، بحث فراغت جوانان است که اگر اکنون برای بالا بردن سطح علمی، اجتماعی، اخلاقی و فرهنگی آنان تلاش نشود، جامعه در آینده به مشکلات و چالش‌های پیچیده‌ای برمی‌‌‌خورد. مقصود از آسیب و چالش، گفتار، رفتار و حالت‌‌هایی است که نابسامانی ایجاد می‌‌کند و آثار ناگواری همچون از هم پاشیدگی خانواده‌ها و به خطر افتادن نظام تربیتی فرزندان را در پی دارد.

راهکارهای رویارویی با درگیری‌‌‌ها و راه‌‌های برون‌‌رفت از آن در سه فصل بررسی شده است.

در فصل اول با عنوان فرصت‌‌های تحکیم بنیان خانواده این بحث‌‌ها مطرح شده است: اهمیت خانواده از دیدگاه اسلام، دیدگاه دو دانشمند مسلمان (علامه طباطبایی و شهید مطهری) درباره خانواده، تعریف خانواده، اهداف تشکیل خانواده، راهکارهای اسلام برای کارآیی و رشد مطلوب خانواده، زمینه‌سازی برای تربیت فرزند، مسئولیت پدر و مادر در تربیت فرزند، زمان شیرخوارگی، تربیت در دوره کودکی و نوجوانی‌، توجه به نیازهای اساسی کودکان (محبت به کودک، احترام به کودک، پرهیز از خشونت با کودکان، اهمیت و نقش بازی در تربیت کودک).

در فصل دوم با عنوان فراغت‌‌ها در خانواده، به این موضوع‌‌ها پرداخته شده است: اهمیت اوقات فراغت، تعریف اوقات فراغت، ارزش اوقات فراغت از دیدگاه اسلام، استفاده بهینه از اوقات فراغت، مدیریت زمان و برنامه‌ریزی در اوقات فراغت، مبانی برنامه‌‌ریزی و مدیریت گذران اوقات فراغت، متغیرهای مؤثر بر شیوه‌های گذران اوقات فراغت، اوقات فراغت و جوانان، ویژگی‌‌های گذران اوقات فراغت جوانان‌، اوقات فراغت و سلامت خانواده، فراغت و صله رحم، فراغت و زیارت، اوقات فراغت و موانع آن.

فصل سوم به آسیب‌‌ها و چالش‌‌ها در مسائل خانوادگی اختصاص دارد و از دو قسمت تشکیل شده است: 1. آسیب‌‌های تهدیدکننده زن و شوهر (نداشتن درک متقابل، روابط کلامی غلط «جدل و بگومگو‌»، نداشتن روابط گرم عاطفی، ارضا نکردن نیازهای جنسی، تأثیر عوامل اجتماعی و محیطی بر خانواده، خودداری مرد از دادن نفقه و خرج خانواده، پدیده طلاق و...) 2. آسیب‌‌های تهدیدکننده فرزندان (نام‌‌گذاری نامناسب و تأثیر لقب‌‌های زشت، تبعیض و نابرابری میان کودکان، تنبیه بدنی و طرد کودک در خانواده).

منابع مقاله

حبیبی، سلمان، کتاب‌شناسی توصیفی زن و خانواده، قم، انتشارات دفتر عقل، چاپ یکم، 1387ش.