الفرقة الناجية
الفرقة الناجیة، تألیف شیخ ابراهیم قطیفى، معروف به فاضل قطیفى از جمله آثارى است که در خصوص تعیین فرقۀ ناجیه و اثبات نجات شیعۀ امامیه به نگارش درآمده است.
| الفرقة الناجیة | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | قطیفی بحرانی، ابراهیم بن سلیمان (نویسنده) آل جمیع، حبیب (محقق) |
| ناشر | دار الملاک |
| مکان نشر | بیروت - لبنان |
| سال نشر | 1420 ق یا 2000 م |
| چاپ | 1 |
| موضوع | ائمه اثناعشر - احادیث
اربعینات - قرن 10ق. شیعه امامیه - دفاعیهها و ردیهها علی بن ابی‌طالب(ع)، امام اول، 23 قبل از هجرت - 40ق. - اثبات خلافت |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP 212/5 /ق6ف4 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
از این کتاب در منابع مختلف با عناوین دیگرى؛ همچون: اثبات الفرقة الناجیة، بیان الفرقة الناجیة، تحقیق الفرقة الناجیة و الوافیة فی تعیین الفرقة الناجیة یاد شده است. ظاهرا این کتاب آخرین تألیف قطیفى و از کتاب‌هاى دیگرش معروف‌تر بوده است و نام مؤلف با این کتاب تداعى مى‌شده است. مؤلف خود این کتاب را آه سینه‌اش مى‌داند که پس از استخاره از خداوند، از اندیشه دربارۀ اینکه فرقۀ ناجیه نزد خداوند متعال شیعۀ امامیه اثنا عشریه هستند، نشأت گرفته و ظهور پیدا کرده است و آن را چنان بنا نهاده که صاحبان عقل سلیم و اندیشه‌هاى صحیح توانایى ایراد و انکار بر آن را نداشته باشند.
ساختار
مؤلف کتاب را بر یک مقدمه و سه فصل و یک خاتمه مرتب نموده است.
گزارش محتوا
مقدمه[۱] مشتمل بر دو بحث است: بحث اول در ذکر حدیث افتراق و چگونگى جمع میان نقل قول‌هاى متفاوت شیعه و اهل سنت از حدیث افتراق است. بحث دوم در معناى این حدیث به همراه نقل و نقد کلمات محقق دوانى در شرح عقاید عضدى و نیز گفتارى دربارۀ معناى ایمان و شرایط آن مى‌باشد.
فصل اول که دربارۀ امیرالمؤمنین(ع) است[۲]، خود مشتمل بر سه مطلب است: مطلب اول در این که حضرت على(ع) وصى و جانشین پیغمبر(ص) است[۳]. مطلب دوم در اینست که آن حضرت باب مدینه علم النبى(ص) است[۴].
مطلب سوم، در این که امامت آن حضرت منصوص علیه و متعین است و در آن به ذکر حدیث غدیر و اشکالات وارد بر آن و پاسخ بدان‌ها پرداخته است و آن را با یک تذنیب و تتمه به پایان برده است[۵].
فصل دوم، دربارۀ عترت پیامبر(ص) است[۶] و مشتمل بر دو مطلب: مطلب اول در تطهیر آنان از پلیدى و گناهان ظاهرى و باطنى[۷]. مطلب دوم در این که اهل‌بیت پیامبر(ص) همانند قرآن واجب الاتباع هستند[۸].
فصل سوم، در بیان این که امامان دوازده تن هستند[۹] که مشتمل است بر دو مطلب: مطلب اول در بیان اجمالى امامان دوازده‌گانه[۱۰] و مطلب دوم در بیان تفصیلى آنان[۱۱].
خاتمۀ کتاب[۱۲] نیز مشتمل بر دو تذنیب است: اول در ذکر اخبارى که در خصوص نجات شیعه وارد شده است. دوم دربارۀ اعتقادات فرقۀ ناجیه. مؤلف سپس کتابش را با ذکر سه فایده خاتمه مى‌دهد و پس از آن مى‌گوید که به دنبال مباحث قبلى دوست دارم احادیثى را نقل کنم که علما به ندرت در یک مجموعه به آنها دسترسى مى‌یابند و آن گاه این احادیث را که تعدادشان هیجده تا است، نقل کرده و کتابش را به پایان مى‌برد. شیوۀ مؤلف در این کتاب نقلى - کلامى است.
اهمیت کتاب
اهمیت این کتاب در اینست که از مصادر «بحار الأنوار» علامه مجلسى؛ یعنى کتابى که أم الکتاب کتاب‌هاى شیعه شمرده مى‌شود، نیز بوده است.
نسخه شناسى
نسخ خطى:
- نسخه شماره 3 از مجموعۀ /2200ع کتابخانۀ ملّى جمهورى اسلامى ایران که به خط کاتبان مختلف نوشته شده و نام همۀ آنان مشخص نیست. ظاهرا کاتب این نسخه همزمان با مؤلف و یا نزدیک به زمان وى بوده است.
- نسخه شماره 2 از مجموعه 5364 کتابخانۀ مجلس شوراى اسلامى، که در ملک عبدالعالى بن لطف‌اللّه میسى عاملى بوده است. تاریخ کتابت این نسخه قرن دهم هجرى است.
- نسخه شماره 1 از مجموعۀ 4232 کتابخانه مجلس شوراى اسلامى، تاریخ کتابت قرن 12ق.
- نسخه شماره 2020 کتابخانۀ آستان قدس رضوى، تاریخ کتابت 1091ق.
- نسخه شماره 4 از مجموعه 21143 کتابخانۀ آستان قدس رضوى. تاریخ تحریر سال 1307ق.
- نسخۀ شماره 3 از مجموعه 303 کتابخانه دانشکده الهیات و معارف اسلامى دانشگاه تهران، تاریخ کتابت 1009ق.
- نسخه شماره 2 از مجموعه 3360 کتابخانه وزیرى یزد، تاریخ کتابت 1040ق.
و نسخ خطى دیگر. نسخۀ حاضر در برنامه با تحقیق و مقدمه آقاى حبیب آل جمیع در قطع وزیرى با جلد شومیز در 193 صفحه براى بار نخست در سال 1420ق/ 2000م با همکارى «دار الملاک للطباعة و النشر و التوزیع» بیروت و نیز «مؤسسة البقیع لاحیاء التراث» بیروت، منتشر شده است.
پانويس
منابع مقاله
- مقدمه محقق آقاى حبیب آل جمیع.
- محمدی مظفر، محمد حسن، نگاهى به تصحیح «الفرقة الناجیة»، آینه پژوهش » خرداد و تير 1380 - شماره 68 (8 صفحه - از 58 تا 65).