دلائل النبوة (ابونعيم)
| نام کتاب | دلائل النبوة |
|---|---|
| نام های دیگر کتاب | |
| پدیدآورندگان | قلعه‌جی، محمد رواس (محقق)
عباس، عبدالبر (محقق) ابونعیم، احمد بن عبدالله (نويسنده) |
| زبان | عربی |
| کد کنگره | BP 22/45 /الف2د8 |
| موضوع | احادیث اهل سنت - قرن 5ق.
محمد (ص)، پیامبر اسلام، 53 قبل از هجرت - 11ق. - احادیث محمد (ص)، پیامبر اسلام، 53 قبل از هجرت - 11ق. - معجزات |
| ناشر | دار النفائس |
| مکان نشر | بیروت - لبنان |
| سال نشر | 1412 هـ.ق |
| کد اتوماسیون | AUTOMATIONCODE1215AUTOMATIONCODE |
معرفى اجمالى
كتاب «دلائل النبوة»، يكى از منابع مهم و قديمى بحث نبوت است. به طورى كه نويسندگانى كه به اين موضوع پرداخته‌اند، اين كتاب را يكى از منابع خود قرار داده‌اند. دلائل النبوة مجموعۀ احاديث و روايت مربوط به پيامبر(ص)، دلائل صدق نبوت و معجزات آن حضرت است كه ابو نعيم اصفهانى به درخواست جمعى از طالبان علم گردآورى كرده است.
ساختار و گزارش محتوا
دلائل النبوة از سى و يك فصل تشكيل يافته است كه به اين شرح آمده‌اند:
1-فضائل پيامبر اكرم(ص) در قرآن.
2-فضائل پيامبر از جهت طيب مولد و نسب.
3-فضائل پيامبر از جهت اسماء.
4-علت فضيلت پيامبر و امتش بر ساير امتها.
5-مطالب انبياء و علماء قبل از پيامبر در مورد ايشان.
6-پيش‌بينى‌هاى منجمين دربارۀ ظهور خاتم الانبياء.
7-حكايات اجندوبتها در رابطه با نبوت پيامبر.
8-بيان ازدواج آمنه بنت وهب مادر پيامبر.
9-وقايع مربوط به ولادت ايشان و نشانه‌هايى كه گواه نبوت ايشان است.
26-اخبارهايى كه پيامبر پيشگويى كرده و در زمان خود ايشان يا بعد از رحلتشان اتفاق افتاده است.
27-آيات و نشانه‌هاى دال بر نبوت كه از صحابه نقل شده است.
28-معجزات حضرت در زمان وفاتش.
29-امور خارق العاده‌اى كه بعد از وفات از اصحاب ديده شده است.
30-مقايسۀ فضائل پيامبر و ديگر انبياء.
31-اخلاق، صفات و احوال پيامبر.
اين كتاب كه صرفا به بيان ادلۀ نقلى پرداخته و روايات مربوط به نبوت را گردآورى كرده، در اصل حجيم بوده است، به گونه‌اى كه سيوطى در خصائص كبرى، ابن حجر در فتح البارى و... رواياتى را از دلائل النبوة نقل مى‌كنند كه در نسخه‌هاى فعلى موجود نيست. بعضى معتقدند، كتاب توسط مولف يا شخص ديگرى مختصر شده و عده‌اى گذر زمان را علت مى‌دانند.
ويژگى‌ها و معايب كتاب
1- با وجود اين كه كتاب مجموعه‌اى روايى است؛ اما مولف در مقدمه از نفس انسان، نبوت و خصائص نبوت سخن گفته است. او فضائل را به فضيلت نوعيه، فضيلت اكراميه، امداد الهى براى هدايت و حفظ وصيت از رذائل تقسيم كرده و قائل است همۀ اين‌ها موهبت الهى است و هيچ يك اكتسابى نيستند.
2- يكى از اشكالات جدّى اين اثر اين است كه روايات موضوع و جعلى را آورده، بدون اين كه به آنها اشاره كند.
ابن حجر عسقلانى در ميزان الاعتدال مى‌گويد «لا اعلم دنبا اكبر من روايته الموضوعات ساكتا عنه».
نسخه شناسى
- توسط موسسۀ دائرة المعارف حيدرآباد دكن هند براى اولين بار سال 1320ق و براى بار دوم با حواشى و تعليقات سال 1369ق به چاپ رسيد.
- نسخۀ موجود در برنامه: اين نسخه كه علاوه بر مقدمه شامل فهرست احاديث، داستان‌ها، روات احاديث و اخبار مكان‌ها، موضوعات و فهرست تحليلى دلائل نبوت است، در سال 1412ق در بيروت با تصحيح و تحقيق محمد رواس قلعه‌جى و عبد البر عباس توسط دار النفائس منتشر شد.