الحسن البصري إمام أهل البصرة

الحسن البصری امام اهل البصرة گردآوری محمد محمد عویضه (معاصر)، مشتمل بر شرح‌حال حسن بن ابی‌الحسن یسار بصری (متوفی 110ق) و موضوع کتابت و انتشار حدیث است.

الحسن البصري إمام أهل البصرة
پدیدآوران	عویضه، کامل محمد محمد (نويسنده)
ناشر	دار الکتب العلمية
مکان نشر	لبنان - بیروت
سال نشر	1415ق
چاپ	1
شابک	‎-
موضوع	حسن بصری، 21 - 110ق. - سرگذشت‌نامه
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	/ع9ح5 116 BP
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

نویسنده کتابش را با بررسی موضوع انتشار حدیث در عصر صحابه و تابعین در شهرهای اسلامی چون مدینه منوره، مکه، کوفه، بصره، شام، مصر، مغرب و اندلس، یمن، گرگان، قزوین و خراسان آغاز کرده است. حسن بصری از مشهورترین افرادی است که در مکتب بصره تربیت‌یافته و پانصد تن از صحابه را درک کرده است.

دومین موضوع کتاب «مسجد بصره» است. حسن بصری در این مسجد مجلس علمی باشکوهی داشته است؛ ازاین‌رو نویسنده در ادامه به شرح‌حال او می‌پردازد.

از دیگر مباحث، شیوه صحابه و تابعین در محافظت بر سنت نبوی(ص) است. احتیاط در روایت حدیث، تحقیق و تأمل در قبول اخبار، عدم نقل روایت جز در موارد ضروری از طرف برخی از آنان و اصرار بر تأسی و اقتداء به رسول‌الله(ص)، حکایت از این شیوه دارد. ذکر مراتب راویان و اصطلاح مربوط به آن موضوع دیگری است که به‌اختصار دریازده شماره ذکر و به‌حکم هر یک به لحاظ قبول و رد اشاره‌شده است.

مسئله تبیین حدیث در عصر تابعین از دیگر مباحث کتاب است. نویسنده معتقد است که بسیاری از تابعین به هنگام اشتهار آراء شخصی‌شان، از کتابت حدیث کراهت داشتند و بیم داشتند که شاگردانشان آن‌ها را با احادیث تدوین کنند و این دو باهم مخلوط و اشتباه شود. این کراهت در کتابت حدیث نیست؛ بلکه در کتابت رأی است.

تاریخ علم حدیث به چند دوره تقسیم‌شده است: در عصر کتابت حدیث به دلایلی ازجمله نهی نبی(ص) از بیم مخلوط نشدن با قرآن، سنت نوشته نشد و صحابه جز اندکی را کتابت نکردند؛ البته علمای اهل سنت چون بخاری حدیث نهی از کتابت را معلول دانسته‌اند.0. در ابتدای قرن دوم هجری عمر بن عبدالعزیز با مرگ علما و حاملان سنت در جنگ‌ها و فتوحات و بیم از دست رفتن سنت، دستور کتابت حدیث را صادر کرد.

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب.