نثری، موسی
موسى نثرى کبودرآهنگى (1260-1332ش)، نویسنده، نثر نویس، ریاضی‌دان، رمان‌نویس، مولوی شناس، از مهمترین آثار او شرح و نثر مثنوى
| نام | نثری، موسی |
|---|---|
| نام‌های دیگر | نثری ک‍ب‍ودر آه‍ن‍گ‍ی، موسی
نثری همدانی، موسی ک‍ب‍ودرآه‍ن‍گ‍ی، موسی |
| نام پدر | ملا عبدالله |
| متولد | 1260 ش |
| محل تولد | روستاى دستجرد کبودرآهنگ همدان |
| رحلت | شهریور ۱۳۳۲ش |
| اساتید | |
| برخی آثار | نثر و شرح مثنوی مولانا جلال‌الدین محمد بلخی رومی |
| کد مؤلف | AUTHORCODE01317AUTHORCODE |
ولادت
موسى نثرى، در سال 1260 در روستاى دستجرد کبودرآهنگ متولد شد. پدرش عبدالله نثری از مجتهدان دستجرد همدان بود.
تحصیلات
او تحصیلات مقدماتى را نزد پدرش آموخت و در جوانى به همدان آمد و ضمن اشتغال به کار معلمى، به تحصیل علوم ریاضى، علوم غریبه، فلسفه، منطق و عرفان پرداخت و در این فنون، به مدارج عالیه رسید.
چندین سال، ریاست دبیرستان نصرت را در همدان به عهده داشت و سپس به ریاست فرهنگ کرمانشاه، کردستان، همدان و قزوین منصوب شد و تعداد زیادى مدرسه در زمانى که در همدان بود، تأسیس نمود و در این راه، خدمات زیادى به گسترش فرهنگ این شهر کرد و سپس به تهران رفته و به‌عنوان بازرس عالى وزارت فرهنگ مشغول به کار شد. روزگارى، مدیر روزنامه اتحاد بود و بسیارى از مقالات سیاسى و اجتماعى خود را در همین روزنامه چاپ مى‌کرد.
نثری در علوم مختلف آن زمان از جمله: ریاضیات ،جبر، هندسه، ادبیات، فیزیک، وشیمی تبحر داشت. از آنجایی که تبحری در جبر داشتند، راه حل دیگری برای معادلات درجه سوم جبری ابداع کردند و آن را به آکادمی علوم ریاضی پاریس فرستاد. در علوم نجوم دانشمند سرآمدی بود. در سال 1912م ستاره دنباله دار هالی پیدا و به زمین نزدیک شد، وی در آن هنگام آگهی داد که هیچ تهدیدی برای کره‌ی زمین نیست و درست بودن این نظریه مایه‌ی اعجاب و شگفتی دانشمندان علوم نجوم شد. آنچه که بیش از همه برای او ارزش داشت اندیشیدن بود. برای این کار عنوانهایی برای انشانویسی دانش آموزان انتخاب می‌کرد. با زبان و ادبیات عرب آشنایی داشت. سبک نویسندگی ایشان مانند «آلفنس دوده‌ی » نویسنده‌ی فرانسوی بود.
جمله‌هایشان کوتاه، ساده و گویا بودند. ایشان رمانی دیگر بنام «تاریخ جنگ‌های دلیرانه همدانی ها در برابر سپاه عثمانی » نگاشته بود که متاسفانه چاپ نشد. همچنین صدها مقاله درباره‌ی مسایل گوناگون ادبی ،تاریخی،علمی،و... نوشته بود که تعدادی از آنها در مجلات و روزنامه‌های آن زمان چاپ شده است. وی روزگاری مدیر روزنامۀ اتحاد بود و بسیاری از مقالات سیاسی، اجتماعی خود را در همین روزنامه چاپ می‌کرد. غالباً ً مطالب مبتکرانه و عمیق را موضوع نوشته‌هاى خود قرار مى‌داد. از حیث مایه علمى و بضاعت ادبى بر بسیارى از همگنان برترى داشت.[۱]
وى از اولین کسانى بود که در ایران به سبک غربى، رمان نوشت و از رمان‌هاى او مى‌توان عشق و سلطنت، افسانه طى زمان، ستاره لیدى و مقدمه‌اى بر دیوان غمام همدانى را نام برد.
«شرح و نثر مثنوى»، نام مهمترین اثر اوست. این کتاب از شاهکارهاى تألیفات نیم قرن اخیر مى‌باشد و او با قلمى ساده، دلنشین و فصاحتى بى‌مانند، شش جلد دفاتر مثنوى را به نثر درآورده و براى نخستین بار پس از 7 قرن، فهم مثنوى مولانا جلال‌الدین رومى را براى عموم آسان کرده است.
برخى از ابتکارات، اختراعات و کشفیات وى بدین قرار مى‌باشد:
- کشف فرمول حل معادلات درجه سه ریاضیات و برخى اشکال هندسى که به نام قوانین نثرى معرف است؛
- تئورى علمى ضبط امواج اصوات و اشکال؛
- ساخت ساعت آفتابى شاخص و نصب آن در مسجد جامع همدان؛
- اختراع وسیله ترسیم بیضى که در دایره اختراعات به نامش ثبت گردیده است.[۲]
ایشان در ریاضیات تبحر زیادى داشت؛ به‌طورى‌که معادلات سه مجهولى را که قسمت اول آن توسط حکیم عمر خیام حل شده بود، تکمیل کرد و به پاداش این موفقیت علمى، به افتخار او مجلس جشنى در آکادمى علوم فرانسه ترتیب یافت.
وفات
نثری در شهریور ۱۳۳۲ش در سن ۷۲ سالگی چشم از جهان فروبست.
آثار
- قواعد نثرى در جبر و مثلثات؛
- تفسیر سوره یوسف(ع)؛
- افسانه طى زمان؛
- مقدمه بر دیوان غمام همدانى.
- عشق و سلطنت : داستانی بلند در تاریخ پادشاهی کورش
- نثر و شرح مثنوی در 6 جلد
- قوانین نثری
- بیضی کش[۳]
پانویس
- ↑ پایگاه خبری تحلیلی کورنگ
- ↑ همان
- ↑ نثری، موسی، مقدمه کتاب
منابع مقاله
- نثری، موسی، نثر و شرح مثنوی معنوی مولانا جلال‌الدین محمد بلخی رومی، ناشر محمدرمضانی دارنده کلاله خاور
- پایگاه خبری تحلیلی کورنگ