مفاتیح الغیب

مفاتیح الغیب، به معنای کلید رازهای غیبی نوشته فیلسوف نوآور قرن یازدهم قمری؛ صدرالمتألهین شیرازى (979- 1050ق)، شامل 20 مفتاح در موضوع مبدأ و معاد با گرایش ذوقی و عرفانی است. قبلاً این اثر تحت عنوان مفاتيح الغيب (ملاصدرا) و نیز مفاتیح الغیب (نسخه) معرفی شده است و در اینجا مباحث تکمیلی و تفاوت نسخه‌ها بیان می‌شود.

‏مفاتیح الغیب
مفاتیح الغیب
پدیدآورانصدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم (نويسنده)

نوری، علی بن جمشید (محشی)

خواجوی، محمد (مقدمه‌نويس)
عنوان‌های دیگرمقدمة و تعلیقات مفاتیح الغیب
ناشرمؤسسة التاريخ العربي
مکان نشرلبنان - بیروت
سال نشر1424ق - 2003م
چاپ3
شابک-
موضوعفلسفه اسلامی - متون قدیمی تا قرن 14
زبانعربی
تعداد جلد2
کد کنگره
1424 /ص4م7 97 BP
نورلایبمطالعه و دانلود pdf

مقدمه خواجوی

عرفان‌پژوه معاصر محمد خواجوى (1313 -1391ش)، بعد از نقل مطلبی ستایش‌‍‌آمیز از حکیم على مدرّس زنوزى (1197- 1268ش) درباره کتاب حاضر [۱]، اکثر مطالب مقدمه طولانی خودش را به نقل قول مستقیم از نوشته متخصص فلسفه اسلامی علی عابدی شاهرودی (متولد 1328ش)، اختصاص داده است.[۲]

تاریخ فلسفه اسلامی

علی عابدی شاهرودی در مقدمه مذکور، این کتاب را از نوع کتابهای جامع دانسته و افزوده است: در این اثر، فلسفه با عرفان و آن دو با قرآن و روایات به‌صورتی بسیار زیبا با هم آمیخته شده است.[۳] او در ادامه، پیدایش فلسفه و آنگاه تاریخ فلسفه اسلامی را به شکلی گزیده توضیح داده [۴] و سپس چند نکته انتقادی ژرف، نسبت به کتاب حاضر مطرح کرده است.[۵]توضیح و سنجش این انتقادهای اجتهادی دراین معرفی اجمالی نگنجد.

حواشی حکیم نوری

این نسخه همراه با تعلیقات حکیم گزیده‌نویس و ژرف‌اندیش على بن جمشید نورى (متوفای 1246ق) به زبان عربی منتشر شده[۶] ولی در مواردی به اشعار فارسی استناد شده است:

  1. حکیم نورى می‌گوید: اتحاد با مفارقات عقلی و انوار الهی، با از بین رفتن انانیت حاصل می‌شود. وی در ادامه به این اشعار استشهاد می‌کند:
    1. تعیّن بود کز هستی جدا شد
    2. نه حقّ شد بنده، نه بنده خدا شد.
    3. چندان برو این ره که دوئی برخیزد
    4. ور هست دوئی ز رهروی برخیزد
    5. تو او نشوی ولی اگر جهد کنی
    6. جائی برسی کز تو توئی برخیزد.[۷]
  2. در بحث نفس مطمئنه، استشهاد به شعر لسان‌الغیب شیرازی:
    1. فیض روح‌القدس ار باز مدد فرماید
    2. دگران هم بکنند آنچه مسیحا می‌کرد.[۸]

پانویس

  1. مقدمه محقق، ص6- 7.
  2. همان،ص7- 72
  3. همان،ص8
  4. همان،ص9
  5. همان،ص60- 72
  6. همان، ص787-881
  7. همان،ص807.
  8. همان،ص820

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب.

وابسته‌ها