مفاتیح الغیب
مفاتیح الغیب، به معنای کلید رازهای غیبی نوشته فیلسوف نوآور قرن یازدهم قمری؛ صدرالمتألهین شیرازى (979- 1050ق)، شامل 20 مفتاح در موضوع مبدأ و معاد با گرایش ذوقی و عرفانی است. قبلاً این اثر تحت عنوان مفاتيح الغيب (ملاصدرا) و نیز مفاتیح الغیب (نسخه) معرفی شده است و در اینجا مباحث تکمیلی و تفاوت نسخه‌ها بیان می‌شود.
| مفاتیح الغیب | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم (نويسنده)
نوری، علی بن جمشید (محشی) خواجوي، محمد (مقدمه‌نويس) |
| عنوان‌های دیگر | مقدمة و تعلیقات مفاتیح الغیب |
| ناشر | مؤسسة التاريخ العربي |
| مکان نشر | لبنان - بیروت |
| سال نشر | 1424ق - 2003م |
| چاپ | 3 |
| شابک | - |
| موضوع | فلسفه اسلامی - متون قدیمی تا قرن 14 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 2 |
| کد کنگره | 1424 /ص4م7 97 BP |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
مقدمه خواجوی
عرفان‌پژوه معاصر محمد خواجوى (1313 -1391ش)، بعد از نقل مطلبی ستایش‌‍‌آمیز از حکیم على مدرّس زنوزى (1197- 1268ش) درباره کتاب حاضر [۱]، اکثر مطالب مقدمه طولانی خودش را به نقل قول مستقیم از نوشته متخصص فلسفه اسلامی علی عابدی شاهرودی (متولد 1328ش)، اختصاص داده است.[۲]
تاریخ فلسفه اسلامی
علی عابدی شاهرودی در مقدمه مذکور، این کتاب را از نوع کتابهای جامع دانسته و افزوده است: در این اثر، فلسفه با عرفان و آن دو با قرآن و روایات به‌صورتی بسیار زیبا با هم آمیخته شده است.[۳] او در ادامه، پیدایش فلسفه و آنگاه تاریخ فلسفه اسلامی را به شکلی گزیده توضیح داده [۴] و سپس چند نکته انتقادی ژرف، نسبت به کتاب حاضر مطرح کرده است.[۵]توضیح و سنجش این انتقادهای اجتهادی دراین معرفی اجمالی نگنجد.
حواشی حکیم نوری
این نسخه همراه با تعلیقات حکیم گزیده‌نویس و ژرف‌اندیش على بن جمشید نورى (متوفای 1246ق) به زبان عربی منتشر شده[۶] ولی در مواردی به اشعار فارسی استناد شده است:
- حکیم نورى می‌گوید: اتحاد با مفارقات عقلی و انوار الهی، با از بین رفتن انانیت حاصل می‌شود. وی در ادامه به این اشعار استشهاد می‌کند:
- تعیّن بود کز هستی جدا شد
- نه حقّ شد بنده، نه بنده خدا شد.
- چندان برو این ره که دوئی برخیزد
- ور هست دوئی ز رهروی برخیزد
- تو او نشوی ولی اگر جهد کنی
- جائی برسی کز تو توئی برخیزد.[۷]
- در بحث نفس مطمئنه، استشهاد به شعر لسان‌الغیب شیرازی:
- فیض روح‌القدس ار باز مدد فرماید
- دگران هم بکنند آنچه مسیحا می‌کرد.[۸]
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.