أحكام القرآن (ابن العربي)
احكام القرآن تأليف ابوبكر محمد بن عبدالله معروف به ابن عربى، از علما و دانشمندان اسلامى قرن پنجم و ششم هجرى است كه توسط على‌محمد البجاوى مورد تحقيق قرار گرفته است.
| أحکام القرآن | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | ابن عربی، محمد بن عبدالله (نویسنده) بجاوی، علی محمد (محقق) |
| ناشر | دار الجيل |
| مکان نشر | بیروت - لبنان |
| سال نشر | 1408 ق یا 1988 م |
| چاپ | 1 |
| موضوع | تفاسیر فقهی - اهل سنت
تفاسیر فقهی - مالکیه قرآن - احکام و قوانین |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 4 |
| کد کنگره | BP 99/4 /الف2الف3 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
این کتاب نزد پیروان مذهب مالکی مرجعی مهم در تفسیر فقهی به‌شمار می‌رود، همچنین کتاب سرشار از نکات ادبی و لغوی و متضمن آرای مذاهب مختلف گذشته در استنباط از آیات قرآن است. آنچه این کتاب را ممتاز و برجسته می‌سازد دوری جستن مؤلف از ذکر اسرائیلیات است.
نویسنده غير از ابن عربى عارف شهير است؛ زيرا مؤلف از دانشمندان شرقى ولى ابن عربى عارف از دانشمندان غربى به حساب مى‌آيد. به همین منظور برای رفع اشتباه مؤلف را ابن العربى با الف‌ولام ولى محیی‌الدين را ابن عربى بدون الف‌ولام مى‌نویسند.
مؤلف در این کتاب به بررسى آيات در بردارنده احكام پرداخته است. وى برای این هدف ابتدا آيه مورد نظر را مطرح، آنگاه آن را از جهات مختلف بررسى مى‌كند. از جمله كلمات مشكل آن را توضيح داده، ديدگاه‌هاى علما را درباره آن بيان و در پایان حكم مورد نظر را استخراج مى‌كند و اگر درباره آيه، رواياتى وجود داشته باشد به عنوان مؤيد متذكر مى‌شود و در حقيقت با این روش مى‌خواهد بيان كند كه احكام شرع تماماً از آيات قرآن گرفته شده است.
با توجه به ویژگى‌هاى این کتاب و اين‌كه مؤلف آن تمام سوره‌هاى قرآن را بر حسب ترتيب مصحف عثمانى بررسى نموده، کتاب جايگاه خاصى در بين کتاب‌هایى كه پيرامون آيات الاحكام نوشته شده، پيدا كرده است؛ لذا مرجع مناسبى است برای بحث آيات الاحكام است و مورد استقبال و استفاده بسيارى از علما و قرآن‌پژوهان قرار گرفته است.
ساختار
از آنجا كه مطالب کتاب پيرامون آياتى است كه در آنها حكمى از احكام بيان شده و مؤلف این مطلب را در تمام آيات قرآن بررسى نموده است. در جلد اول از ابتداى قرآن[۱] تا سوره نساء[۲]، در جلد دوم از سوره مائده[۳] تا سوره توبه[۴]، در جلد سوم از سوره يونس[۵] تا احزاب[۶] و در جلد آخر از سوره سبأ[۷] تا ناس[۸] بيان شده است.
ویژگى‌ها
- نویسنده پس از ذكر آيه، واژگان مهم آيه را شرح و توضيح داده و از کتاب‌هاى لغت پيرامون معناى آن عباراتى را نقل مى‌كند.
- برای توضيح آيه و استخراج حكم، مطالب را طى چند مسأله بيان مى‌كند.
- اگر مسأله و حكم اختلافى باشد، ديدگاه‌هاى فقها و مذاهب اسلامى را درباره آن بيان مى‌كند.
- شأن نزول آيه مورد بحث را ذكر مى‌كند.
- روايات وارده درباره آن آيه را كه از طرف پيامبر(ص) رسيده است نقل مى‌كند.
- از اشعار عرب در توضيح مطالب استفاده نموده است.
- پس از ذكر اقوال و بررسى آنها، ديدگاه خود را در مسأله بيان مى‌كند.
- چنانچه آيه مورد بحث داراى احتمالات متعددى باشد آن احتمالات را ذكر و بررسى نموده است.
- چنانچه آيه مورد بحث از آيات ناسخ و يا منسوخ باشد، ناسخ و يا منسوخ بودن آن را ذكر مى‌كند.
وضعيت کتاب
فهرست آيات و احكام، مرجع احكام، لغات، اشعار و منابع در جلد چهارم آمده است. در پاورقى‌هاى کتاب، آدرس آيات و روايات و اشعار، نسخه بدل برای كلمات، شرح و توضيح لغات مشكل متن و برخى مطالب، آدرس کتاب‌هاى مذكور در متن و منابع ديگر برای موضوعات و ارجاع برخى از مباحث کتاب به یکديگر ذكر شده است.
پانويس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب