شرح التسهیل

شرح التسهيل لابن مالك، اثر ابن مالک، ابوعبدالله جمال‌الدین محمد بن عبدالله بن مالک طایى جیانى (600-672ق)، شرحی است که ابن مالک بر کتاب دیگر خود، «تسهيل الفوائد و تكميل‌ المقاصد» نوشته است.

شرح التسهیل
شرح التسهیل
پدیدآورانابن مالک، محمد بن عبدالله (نويسنده)

سید، عبد الرحمن (محقق)

مختون، محمد بدوی (محقق)
عنوان‌های دیگرتسهیل الفوائد و تکمیل‌ المقا‌صد. شرح
ناشرهجر
مکان نشرمصر - جیزه
سال نشر1410ق - 1990م
چاپ1
شابک-
موضوعابن‌ ما‌لک‌، محمدبن‌ عبدالله‌، ۶۰۰- ۶۷۲ق‌. تسهیل‌ الفوائد و تکمیل‌ المقا‌صد. نقد و تفسیر
زبانعربی
تعداد جلد4
کد کنگره
/الف۲ت۵ 6151 PJ
نورلایبمطالعه و دانلود pdf

کتاب با تحقیق عبدالرحمن سید و محمد بدوی مختون، به چاپ رسیده است.

ابن‌ مالک،‌ «تسهيل‌ الفوائد» را که‌ خلاصه‌ای‌ از اثر مفقود دیگرش‌، «الفوائد في النحو» مى‌باشد، در 80 باب‌ نوشته‌ و تنها فرق‌ مهم‌ این‌ اثر با «الفیه» این‌ است‌ که‌ این‌ به‌ نثر و آن‌ به‌ نظم است‌. همچنین‌ در مقایسه‌ای‌ گذرا بین‌ «الفیه» و «تسهيل‌ الفوائد» مشاهده‌ مى‌شود که‌ همه آنچه‌ در «الفیه» آمده‌، بى‌کم‌وکاست‌ در «تسهيل‌ الفوائد» نیز آمده‌ است؛ جز اینکه‌ ترتیب‌ چند فصل‌ پایانى‌ در تسهیل‌ به‌ هم‌ خورده‌ و مطالب‌ جابه‌جا شده‌ و برخى‌ از موارد نیز تغییراتى‌ جزیى‌ کرده‌ است و در واقع مى‌توان‌ گفت‌ که‌ چهار کتاب‌ «الكافية»، «الوافية»، «الفیه» و «تسهيل‌ الفوائد» از نظر محتوا یک‌ اثر بیش‌ نیست‌. حال‌ بر ما روشن‌ نیست‌ که‌ این‌ پیچ‌وتاب‌ها، شرح‌ها و مختصرها از برای‌ چه‌ بوده‌ و مؤلف‌ با چه‌ توجیهى‌ کتاب‌ مختصری‌ را شرح‌ مى‌کرده‌ و دوباره‌ آن‌ را مختصر و بالعکس‌ شرحى‌ را مختصر و دوباره‌ آن‌ را شرح‌ مى‌کرده‌ است[۱].

از جمله ویژگی‌های شرح حاضر، آن است که خواننده آن می‌تواند به‌سهولت، به روشی که ابن مالک در تألیف به آن پایبند بوده است، پی ببرد و طرحی که در توضیح فصول آن و استنباط قواعد موجود در آن و نظراتی که در آن ارائه شده است را ببیند[۲].

برخی دیگر از ویژگی‌ها و امتیازات این شرح را می‌توان در امور زیر، خلاصه نمود:

  1. شارح پس از ذکر تعریفات، محترزات را ذکر کرده و در آن تحقیق می‌کند و هرگونه ایرادی که ممکن است به آن وارد شود را پاسخ می‌دهد.
  2. ذکر آراء و نظریات مختلف و ترجیح نظریه برگزیده و ارائه دلیل و استدلال برای آن.
  3. استشهاد فراوان به قرآن کریم، احادیث شریف و اشعار و نثر عرب[۳].

پانویس

  1. ر.ک: فاتحی‌نژاد، عنایت‌الله، ج4، ص‌567
  2. ر.ک: مقدمه، ج1، ص32
  3. ر.ک: همان، ص32-‌34

منابع مقاله

  1. مقدمه.
  2. فاتحی‌نژاد، عنایت‌الله، «دائرةالمعارف بزرگ اسلامی»، زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران، 1377.

وابسته‌ها