الإنسان الکامل
الإنسان الكامل من كلام الشيخ الأكبر محي‌الدين ابن العربي، اثر محمود محمود الغراب، کتابی است که نویسنده در آن، برخی از نظریات ابن عربی را از لابه‌لای آثار و کتب وی، به‌نحوی کامل جمع‌آوری کرده و با نقل عین متن و تفاسیری مطلوب، ارائه داده است.
| الإنسان الکامل | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | غراب، محمود محمود (نويسنده) غراب، محمود محمود # نويسنده (گردآورنده) |
| عنوان‌های دیگر | القطب الغوث الفرد |
| ناشر | دار الکاتب العربي |
| مکان نشر | سوریه - دمشق |
| سال نشر | 1410ق - 1990م |
| چاپ | 2 |
| شابک | - |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | /الف2الف8 283 BP |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
استخراج مطالب مهم در خصوص انسان کامل در یک مجموعه باعث اهمیت کتاب شده است[۱].
الغراب در سراسر این کتاب، مطالب مورد نظر خود را به «فتوحات مکیه»، «فصوص الحكم»، «كتاب الإسراء»، «كتاب النجاة في شرح كتاب الإسراء»، «كتاب ذخائر الأعلاق ترجمان الأشواق»، «عقلة المستوفز»، «الديوان»، «التدبيرات الإلهية» و «كتاب منزل القطب» ابن عربی مستند کرده و در پایان هر پاراگراف به تناسب، ارجاع داده است[۲].
مقدمه کتاب، حاصل اندیشه شخصی الغراب درباره اندیشه‌های ابن عربی بوده و نظرات وی به‌تمامی در مقدمه کتاب، ظهور دارد. وی در مقدمه، مطالبی در خصوص آفرینش انسان و انتخاب و اختیارهای الهی مطرح کرده و در نهایت تنها فرد از انسان کامل را با عبارات «هذا الواحد هو الذي يشار إليه بالإنسان الكامل في زمانه و له رتبة الخلافة، فهو خليفة اللّه في أرضه و يسمى القطب الغوث الفرد» معرفی می‌کند که تنها در صورت، با دیگران شبیه است و مابقی افراد انسانی از نظر او انسان حیوانی‌اند که مانند حیوانات از نعمت‌های الهی بهره‌مند می‌شوند؛ اگرچه امکان عروج از مکانت فعلی را بالقوه دارا هستند. با توجه به این عبارات، می‌توان گفت مقدمه الغراب اگرچه فاقد ارجاعات معمول است، اما همان اندیشه ابن عربی است که توسط الغراب کنار هم چیده شده است[۳].
مطالب کتاب متناسب با عناوین فهرست، به ویژگی‌های انسان کامل اشاره دارد؛ اگرچه برخی عناوین با عنوان‌های دیگر هم‌پوشانی دارد. این کتاب همان طور که محمود الغراب، در انتهای مقدمه خود آورده است، گردآوری نظرات شیخ اکبر است. مؤلف قصد داشته نظرات ابن عربی را درباره صفات و احوال انسان کامل، همچنین در خصوص القطب الغوث الفرد از کتاب‌های شیخ جمع‌آوری و در یک جا در اختیار خواننده قرار دهد؛ بنابراین مطالب کتاب را بدون پردازش علمی با دقت در امانت‌داری، از میان کتاب‌های منسوب به ابن عربی، بریده و در کنار هم قرار داده است[۴].
پانویس
منابع مقاله
سید فاطمی، سیده زهره، «یادداشتی بر کتاب «الإنسان الكامل من كلام الشیخ الأكبر محي‌الدين ابن العربي»»، نقدنامه انسان‌شناسی، دوره 1399، شماره 3، خرداد 1399، به آدرس اینترنتی: https://joas.ihcs.ac.ir/article_7522.html