رساله بیان بدیع
رساله بیان بدیع، اثر میرزا ابوطالب بن میرزابیک فندرسکی اصفهانی (زنده تا 1100ق)، ترجمه بخش بیان و بدیع مطول تفتازانی با حذف و اضافاتی است. این رساله با مقدمه، تصحیح و حواشی سیده مریم روضاتیان منتشر شده است.
| رساله بیان بدیع | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | موسوی فندرسکی، ابوطالب بن میرزابیک (نويسنده) روضاتیان، مریم (محقق) |
| ناشر | دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم. شعبه اصفهان |
| مکان نشر | ایران - اصفهان |
| سال نشر | 1381ش |
| چاپ | 1 |
| شابک | 964-371-209-5 |
| موضوع | بدیع - معانی و بیان |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | /ف9ر5 3356 PIR |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
این رساله در فن بیان و بدیع به نگارش درآمده و شامل یک مقدمه، دو مقاله و یک خاتمه است. مقدمه به تعریف علم بیان و علم بدیع پرداخته، مقاله اولی، شامل سه فصل در بیان تشبیه، استعاره و کنایه است. مقاله دوم، در بیان محسنات کلام، یعنی فن بدیع است که در دو مقاله محسنات معنویه و محسنات لفظیه بیان شده و در خاتمه به سرقات شعریه و آنچه مربوط به آن است، پرداخته شده است[۱].
این رساله ترجمه‌ای آزاد از بخش بیان و بدیع کتاب «المطول» تفتازانی است؛ به این صورت که میرزا ابوطالب در بعضی موارد عبارات مطول را عیناً و جزءبه‌جزء ترجمه کرده و در بعضی دیگر مطالب را حذف کرده یا توضیحاتی بر متن مطول افزوده است. شواهد کتاب به دو دسته شعر و نثر تقسیم می‌شود. اشعار عربی بیشتر از مطول انتخاب شده و تعدادی نیز از آثار خود مؤلف و چند تن از استادان و معاصران اوست. اشعار فارسی بیشتر از تألیفات متعدد مؤلف است و ابیاتی نیز از شعرای دیگر ذکر شده است. اغلب نمونه‌های نثر فارسی و عربی از خود مؤلف است و تعدادی نیز از استادانش مانند آقا حسین خونساری و شیخ جعفر کمره‌ای است[۲].
سبک نگارش کتاب، همانند نثرهای علمی عصر نویسنده، شاید به سبب تأثیر ترجمه از متن عربی، دارای جمله‌بندی شبیه به عربی و سبکی ساده و روان است. گذشته از تأثیر ترجمه، موضوع کتاب که به‌نوعی، جزء موضوعات علمی و درسی محسوب می‌شود، مانع از به‌کار بردن نثر دشوار و تکلف‌‌آمیز گشته است.
در تصحیح این کتاب از سه نسخه خطی استفاده شده است. نسخه کتابخانه ملک اساس قرار گرفته و اختلافات دو نسخه دیگر با آن در پاورقی ذکر شده است[۳].
کتاب با این عبارت به انتها رسیده است: «این است تمام آنچه اهل عربیت از فن بیان و فن بدیع و خاتمه فنون ثلاثه، یعنی معانی و بیان و بدیع در مصنفات خویش گویند»[۴].
پانویس
منابع مقاله
پیشگفتار و متن کتاب.