الخلاف بين النحويين
الخلاف بین النحویین، دراسة وتحلیل و تقویم تحقیقی در موضوع اصول نحو و تاریخ آن به قلم سید رزیق الطویل (معاصر) است. در این اثر اختلافات نحوی از زمان پیدایش تا بلوغ بررسی شده است.
| الخلاف بين النحويين | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | طویل، رزق (نويسنده) |
| عنوان‌های دیگر | دراسة، و تحلیل، و تقویم |
| ناشر | المکتبة الفيصلية |
| مکان نشر | عربستان - مکه مکرمه |
| سال نشر | 1405ق - 1984م |
| چاپ | 1 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
این کتاب در حقیقت پایان‌نامه سید رزیق طویل در دانشگاه الازهر بوده و با رتبه عالی دفاع شده است.[۱] وی در مقدمه در تبیین اهمیت علم نحو و اینکه علم نحو در خدمت قرآن کریم بوده به این نکته اشاره می‌کند که کتاب مغنی البیب مشتمل بر هزاران شاهد قرآنی است و اکثر مفسرین قرآن کریم در علم نحو خبره بوده‌اند.[۲]
در این تحقیق مسائل اختلافی در اصول نحو (مانند قیاس، سماع و علت)، قضایا و موضوعات نحوی (مانند ضمائر، تضمین، ادوات نحوی و مصطلحات) و مسائل جزئی (با استفاده از کتاب الانصاف، مسائل العکبری و کتاب الارتشاف) بررسی شده و سپس آثاری که از این اختلافات حاصل می‌شود تبیین شده است.[۳]
این اثر در دو باب تنظیم شده که هر باب با مقدمه آغاز شده است. در انتهای هر دو باب نیز خاتمه‌ای ذکر شده است. در باب اول اختلافات نحوی بین دو مکتب بصره و کوفه توصیف و تحلیل شده است؛ زیراکه اختلاف بین این دو مکتب، اساس اختلافات نحوی است. مباحث آن در سه فصل مطرح شده است. آن‌گونه که در منابع آمده اولین کسی که در این موضوع کتاب نوشته، ثعلب کوفی در سال 291ق با عنوان «اختلاف النحویین» است.[۴] پس از آن نیز دو کتاب «المسائل علی مذهب النحویین فیما اختلف فیه البصریون و الکوفیون» ابن کیسان (متوفی 320ق) و «المقنع فی اختلاف البصریین و الکوفیین» ابوجعفر نحاسی (متوفی 338ق) در رد ثعلب نوشته شد.[۵]
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.