شرح جلالی بر حافظ
شرح جلالی بر حافظ عنوان اثری است 4 جلدی از دکتر عبدالحسین جلالیان با موضوع ادبیات فارسی(نقد و تفسیر) و شخصیتها.
| شرح جلالی بر حافظ | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | جلالیان، عبد الحسین (نويسنده)
رهبران، محمود (خطاط) حافظ، شمس‌‌الدین محمد (سراينده) |
| عنوان‌های دیگر | دیوان. شرح |
| ناشر | يزدان |
| مکان نشر | ایران - تهران |
| سال نشر | 1379ش |
| چاپ | 1 |
| شابک | 964-6545-06-8 |
| موضوع | حافظ، شمس الدین محمد، - 792ق. دیوان - نقد و تفسیر - شعر فارسی - قرن 8ق. - تاریخ و نقد |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 4 |
| کد کنگره | /ج8ش4 5435 PIR |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
در بخشی از مقدمه نویسنده بر جلد اول کتاب درباره نوع نگاهش در نگارش آن چنین می‌خوانیم: «در اينجا مقصود ما شناسايى هر چه عميق‌تر و دقيق‌تر يك شخصيّت تاريخى و ادبى ايران زمين است كه به سبب ويژگيهاى گفتارش در رديف يكى از ابر مردان شعر و ادب تاريخ ادبيّات بشرى در آمده است و بهتر است براى روشن شدن راهى كه به شناسايى كامل حافظ منتهى مى‌شود و ما در پيش رو و در دست مطالعه داريم به عنوان مثال درختى كهن و پربار را در پهن دشتى در عالم خيال، جلو چشمان خود مجسّم كنيم: با دو جور نگاه مى‌توان به اين درخت بارور نگريست:
1 - نگاهى به شاخه‌هاى باردار درخت از بالا به پايين تا به تنه درخت، آنجا كه در خاك مى‌نشيند و ديگر هيچ.
2 - نگاهى به شاخه‌هاى باردار درخت و پس از آن تفكّر دربارۀ اين مطلب كه اين درخت بزرگ با چنين ميوه‌هاى شيرين، شيرابه خود را از كجا تحصيل كرده و مى‌كند؟ آنگاه با نگاهى نه با چشم سر بلكه با چشم سرّ به خاك دوخته تا بتوان ريشه‌ها را در عمق زمين و رطوبت و تركيبات خاك را در اطراف ريشه رؤيت كرده پى به قابليّت و ويژگيها و ارزشهاى زمينى برد كه چنين درختى را پرورش داده است. و ما قرار داريم با هر دو چشم سر و سرّ به مطالعه اين درخت كهن شعر و ادب فارسى يعنى حافظ شيرين سخن بپردازيم. كارى كه ديگران با يك چشم انجام داده‌اند، و به همين دليل بدون آنكه بتوانند رمز بالندگى اين درخت تناور را دريافته و به سايرين منتقل كنند در وادى حيرت و تواضع در پاى آن به خاك افتاده و زبان به مدح و ثنا گشوده و بر آن دخيل بسته و اين رمز همچنان نامكشوف باقى مانده است كه حافظ كيست؟ و راز كلام موزون و سحرآميز او در چيست؟»[۱]
در ادامه مقدمه می‌خوانیم: « تحقيق دربارۀ حافظ از طرق زير امكان‌پذير است:
1 - بررسى فرهنگ قومى و نژادى شاعر كه ناخودآگاه جزء سرشت و ساختار فكرى او در آمده و زمينه و علّت تظاهرات ادبى و هنرى اوست.
2 - بررسى سير تحوّلات تاريخى به ويژه از يك قرن قبل از تولّد شاعر تا زمان درگذشت او كه مؤثر در ديد جهانى و برداشتهاى او از مسائل اجتماعى است.
3 - مشخّصات خصوصى حافظ كه در آن به بررسى مسائل زير مى‌پردازيم:
الف - وضع خانوادگى، آباء و اجداد خانواده حافظ
ب - وضع مالى و معيشت خانواده حافظ
ج - ميزان دانش و نحوه بهره‌بردارى از آن و علماء معاصر او
د - تشابه حافظ و شمس تبريزى
ه - امرار معاش
و - ابتكارات حافظ در غزل:
اوّل: ايجاز كلام
دوم: اصطلاحات مبتكرانه
سوم: رموز ده‌گانه مقبوليّت كلام
ز - چرا حافظ به يزد تبعيد شد.
اين دفتر در سه فصل تنظيم و سعى شده است كه در فصل نخستين مراحل سه‌گانۀ بالا را به كمك مدارك و مآخذ موجود تشريح نموده و در فصل دوم با معرّفى غزلهاى اصيل به ويژگيهاى آن از قبيل معانى لغات و معانى ابيات و شرح ابيات و اشاره به ايهامات بپردازيم و در فصل سوم ساير اشعار حافظ از قبيل قصيده و قطعه و... آورده خواهد شد.»[۲]
پانویس
منبع مقاله
مقدمه نویسنده بر جلد اول کتاب.