فطرت

فطرت، مجموعه 10 سخنرانی‌ از فقیه و اسلام‌شناس معاصر، مرتضی مطهری ( 1298-1358ش)، مطرح‌شده در جمع معلمان و دبیران مدرسه نیکان تهران در سال‌های 1355 و 1356ش است که معانی و ویژگی‌های سرشت پاک و الهی انسان را با استفاده از آیات و روایات تحلیل و تبیین می‌کند.

فطرت
فطرت
پدیدآورانمطهری، مرتضی (نويسنده)
ناشرصدرا
مکان نشرایران - تهران
چاپ1
زبانفارسی
تعداد جلد1
نورلایبمطالعه و دانلود pdf

هرچند قرار بود که سخنرانی‌های مذکور ادامه یابد، ولی به‌خاطر کثرت فعالیت‌های مبارزاتی و اجتماعی استاد مطهری در سال 1356ش، متوقف شد[۱].

مباحث

موضوعات اصلی این سخنرانی‌ها به‌ترتیب عبارت است از: معناى فطرت، فطریات انسان‏، گرایش‌هاى مقدّس‏، عشق و پرستش - توجیه گرایش‌هاى انسانى‏، عشق روحانى - ‏مارکسیسم و ثبات ارزش‌هاى انسانى، تکامل اصالت‌هاى انسانى‏، مبنا و منشأ مذهب‏، عشق و عبادت‏، فطرى بودن دین‏، بررسى و نقد نظریه دورکهیم و نظر قرآن درباره منشأ دین[۲].

نمونه

مطهری می‌گوید: می‌‏‏دانید در قدیم گنج را در زیر زمین دفن می‌‏‏کردند، نه براى اینکه مثلًا فاسد نشود، بلکه براى اینکه کسى از آن اطلاع پیدا نکند. قهراً رویش را خاک می‌‏پاشیدند که کسى نمی‌‏‏فهمید اینجا گنج است؛ شخص از روى آن رد می‌‏‏شد و نمی‌‏دانست که زیر پاى او گنجى وجود دارد. پیغمبران آمدند مردم را آگاه کنند که در عمق روح شما، در اعماق عقل‌هاى شما و در اعماق ضمیر باطن شما گنج‌ها وجود دارد، خودتان غافلید؛ آمدند روى گنج‌ها را عقب بزنند تا بشر متوجّه بشود که عجب! این‏همه گنج در ما وجود داشته و ما بی‌‏خبر بودیم؟!

سال‌ها دل طلب جام جم از ما می‌‏کردآنچه خود داشت ز بیگانه تمنّا می‌‏کرد
بی‌‏دلى در همه احوال خدا با او بوداو نمی‌‏دیدش و از دور خدایا می‌‏کرد

از این ‏‌جهت است که در قرآن، ما به دو گونه آیات برمی‌‏خوریم: آیات آفاقى و آیات انفسى. آیات آفاقى، یعنى آنچه بیرون از ضمیر انسان است: خلقت انسان‌هاى دیگر، آسمان، زمین، ستارگان، کوه، دریا، گیاه، حیوان و...؛ ولى آیات انفسى، یعنى آنچه در ضمیر خود انسان وجود دارد و قرآن براى آیات انفسى اهمیت بیشترى از آیات آفاقى قائل است و این اصطلاح «آفاق و انفس» هم از خود قرآن گرفته شده است[۳].

پانويس


منابع مقاله

مقدمه ناشر، فهرست مطالب و متن کتاب.

وابسته‌ها