استرآبادی، محمد بن علی
محمد بن على بن ابراهیم حسینی معروف به میرزا محمد استرآبادى (متوفای 1028-قبرستان حجون)، یکى از اعلام معروف شيعه در اوايل قرن يازدهم از اهالى گرگان است. میرزا، فقيهى محدث و عالمى ثقه و دانشمندى متقى و دين‌دار بود. او معرف رجال احاديث مسلمانان است. از آثار وى «منهج المقال في تحقيق احوال الرجال» و «آیات الأحکام».
| نام | استرآبادی، محمد بن علی |
|---|---|
| نام‌های دیگر | میرزا محمد استرآبادى |
| نام پدر | علی |
| متولد | نامشخص |
| محل تولد | استرآباد |
| رحلت | ۱۳ ذی الحجه و یا ۳ ذی قعده سال 1028ق |
| اساتید | احمد بن محمد اردبیلی
شیخ ظهیرالدین ابواسحاق ابراهیم بن شیخ نورالدین علی بن عبدالعالی |
| برخی آثار | منهج المقال في تحقیق أحوال الرجال |
| کد مؤلف | AUTHORCODE05112AUTHORCODE |
شيخ حر وى را عالمى فاضل، محققى با دقت و پارسائى پرهيزكار و مورد اطمینان معرفى مى‌كند.
علامه نورى صاحب مستدرك مى‌نویسد: میرزا محمد فرزند سيد على خود از دودمان ائمه اطهار(ع) بوده و «منهج الرجال» او خيلى مورد توجه وحيد بهبهانى قدس‌سره الشريف قرار گرفت و تحقيقات رجالى خود را بر پايه کتاب میرزاى مذكور استوار نمود.
ولادت
از تاريخ ولادت و جزئيات زندگی ميرزا محمد استرآبادی اطلاعی در دست نيست، اما بنابر آنچه از تحقيق در منابع به دست می‌آید، وی در نجف اشرف متولد شده و در دوران كودكی همان جا اقامت داشته است
اساتید
- احمد بن محمد اردبیلی مشهور به مقدس اردبیلی صاحب کتاب مجمع الفائدة و البرهان متوفای صفر سال 993ق و مدفون در روضه مقدس امام علی ع.[۱]
- شیخ ظهیرالدین ابواسحاق ابراهیم بن شیخ نورالدین علی بن عبدالعالی مشهور به ابن مفلح عاملی میسی (متوفای سال 1032ق).[۲]
- سید یوسف بن محمد بن محمد بن رین‌الدین حسینی عاملی شامی صاحب کتاب ترتیب اختیار کشی و کتاب جامع الاقوال
- سید ابومحمد محسن بن میر شرف‌الدین علی بن میر غیاث‌الدین منصور بن میر صدرالدین محمد حسینی شیرازی دشتکی.[۳]
شاگردان
- محمد امین بن محمد شریف اخباری استرآبادی صاحب کتاب فوائد مدنیه (متوفای 1033ق) داماد میرزای استرآبادی.[۴]
- شیخ فخرالدین ابوجعفر محمد بن شیخ حسن بن شیخ زین‌الدین شهید ثانی صاحب کتاب استقصاء الاعتبار (متوفای 1030 ق)
- ابوالحسن بن عبدالله شیرازی ناسخ منهج المقال در سال 1051ق و به آن فوائد رجالیه را ملحق کرده است.
- سید شرف‌الدین علی بن حجة الله بن شرف‌الدین علی بن عبدالله بن حسین بن محمد بن عبدالملک طباطبایی حسنی حسینی شولستانی مؤلف کتاب توضیح المقال فی شرح الاثنی عشریه فی الصلاة (متوفای 1060ق و نیز گفته شده 1065 ق).
- محدث رجالی شیخ محمد بن جابر بن عباس نجفی
- ملا محمد تونی(متوفای قبل از سال 1060)
- محمد علی بن میر ولی حسینی اصفهانی
- علی رضا بن آقا جانی
- زین‌الدین علی بن سید بدرالدین حسن بن سید نورالدین علی بن حسن بن علی بن شدقم معروف به سبد بن شدقم (متوفای مدینه درسال 1033 ق).[۵]
وفات
جناب میرزا استرآبادى از اهالى شمال (گرگان) بود اما بيشتر سنوات عمرش پس از خاتمه تحصيل در مكه معظمه سپرى شد و تا آخر عمر در آن‌جا اقامت داشت و سرانجام در قبرستان حجون، در كنار قبر خديجه كبرى(س) در ۱۳ ذی الحجه و یا ۳ ذی قعده سال 1028ق مدفون گرديد.
آثار
- منهج المقال فی تحقیق الرجال معروف به رجال کبیر که در سه جزء بوده است.جزء اول کتاب را در 12 ربیع الآخر سال 984ق به پایان رسانید و جزء دوم را در شوال سال 985ق و جزء سوم را در اواخر صفر سال 986ق در نجف اشرف به پایان رسانده است.
- تلخیص المقالا (الاقوال) فی معرفة الرجال صغیر
- توضیح المقال موسوم به وجیز معروف به رجال صغیر
- آیات الاحکام
- حاشیه علی التهذیب.
- حاشیه علی الاستبصار
- رساله‌ای در احوالات زید شهید(رضوان الله تعالی علیه).[۶]
پانویس