عبدی، حسن بن عرفه

حسن بن عرفه عبدی (150- 257ق) محدثِ معمر، از دوستان احمد بن حنبل، صاحب جزوه‌ای، معروف به «جزء ابن عرفه».

نام	حسن بن عرفه عبدی
نام‎های دیگر
نام پدر	عرفه
متولد	150ق
محل تولد	بغداد
رحلت	257ق
اساتید	ابراهیم بن محمد بن ابی یحیی اسلمی مدنی اسماعیل بن علیه اسماعیل بن عیاش بشر بن مفضل جریر بن عبدالحمید
برخی آثار	جزء الحسن بن عرفة العبدي
کد مؤلف	AUTHORCODE49762AUTHORCODE

برای دیگر کاربردها، عبدی (ابهام زدایی) را ببینید.

ولادت

بنا بر نقل حسن بن محمد خلال، وی در سال 150ق، در بغداد، به دنیا آمده است اما اسماعیل بن علی خطبی، تولد وی را در سال 158ق ذکر کرده است.

سفرها

وی به‌منظور کسب علم و دانش، به شهرهای بیت‌المقدس و سامرا سفر کرده و از عالمان آن دیار، کسب علم نموده است.

اساتید

ابن عرفه از محضر بسیاری از اهل علم و بزرگان استفاده کرده و نزدشان، علم اندوخته است که عبارتند از:

1. ابراهیم بن محمد بن ابی یحیی اسلمی مدنی؛
2. اسماعیل بن علیه؛
3. اسماعیل بن عیاش؛
4. بشر بن مفضل؛
5. جریر بن عبدالحمید؛
6. حارث بن زبیر نوفلی مدنی؛
7. حکم بن ظهیر؛
8. حماد بن ولید بغدادی؛
9. خالد بن حارث؛
10. خالد بن حیان رقی؛
11. خلف بن خلیفه؛
12. روح بن عباده بصری؛
13. زیاد بن عبدالله بکائی؛
14. سعید بن محمد وارق؛
15. سلم بن سالم بلخی؛
16. شبابه بن سوار؛
17. عباد بن عوام؛
18. عبدالله بن ابراهیم غفاری؛
19. عبدالله بن ادریس؛
20. عبدالله بن بکر؛
21. عبدالله بن مبارک؛
22. عبدالرحمن بن عبدالعزیز عمری؛
23. عبدالرحمن بن عبدالله؛
24. عبدالرحمن بن محمد محاربی؛
25. عبدالرحمن بن مهدی؛
26. عبدالسلام بن حرب؛
27. عبدالعزیز بن عبدالصمد عمی؛
28. عرفه بن یزید عبدی (پدرش)؛
29. عبیس بن مرحوم بن عبدالعزیز عطار
30. عمار بن محمد ثوری؛
31. عمر بن عبدالرحمن ابوحفص ابار؛
32. عمرو بن جریر بجلی؛
33. عیسی بن یونس؛
34. قاسم بن مالک مزنی؛
35. قتیبه بن سعید بلخی؛
36. قران بن تمام اسدی؛
37. مبارک بن سعید ثوری و....

شاگردان

مشاهیر فراوانی از اهل عراق، از وی حدیث نقل کرده‌اند که عبارتند از:

1. محمد بن عیسی بن سوره ترمزی صاحب سنن؛
2. محمد بن یزید بن ماجه صاحب سنن؛
3. ابراهیم بن عبدالصمد هاشمی؛
4. ابویعلی احمد بن علی موصلی صاحب مسند؛
5. احمد بن حمد بن حکیم صدفی؛
6. احمد بن محمد بن عبدالکریم؛
7. ابوعلی اسماعیل بن عباس وارق؛
8. اسماعیل بن محمد صفار؛
9. حسن بن احمد بن ربیع انماطی؛
10. حسین بن اسماعیل محاملی؛
11. حسین بن عیاش قطان؛
12. زکریا بن یحیی سجزی معروف به خیاط السنه؛
13. صالح بن احمد هروی؛
14. صالح بن محمد بغدادی؛
15. عبدالله بن احمد بن ابراهیم دورقی؛
16. عبدالله بن امام احمد؛
17. عبدالله بن عروه ابومحمد هروی؛
18. ابن ابی دنیا؛
19. ابوالقاسم عبدالله بن محمد بن عبدالعزیز بغوی؛
20. عبدالله بن محمد بن ناجیه؛
21. عبدالرحمن بن ابی حاتم رازی؛
22. عبیدالله بن احمد بن عبه اصفهانی؛
23. علی بن فضل بن ادریس سامری؛
24. قاسم بن زکریا؛
25. محمد بن احمد اثرم؛
26. محمد بن اسحاق صاغانی؛
27. محمد بن جعفر مطیری؛
28. محمد بن محمد بن سلیمان باغندی؛
29. محمد بن مخلد دوری؛
30. محمد بن مسیب ارغیانی؛
31. معاذ بن مثنی بن معاذ عنبری؛
32. موسی بن محمد ازدی؛
33. یحیی بن محمد بن صاعد؛
34. ابوبکر یعقوب بن ابراهیم بن احمد بن عیسی بغدادی؛
35. یوسف بن یعقوب بن اسحاق بن بهلول تنوخی انباری.

جایگاه علمی

علمای ذیل، وی را ستوده و از او به نیکی یاد کرده‌اند: ذهبی در کتاب «المعین في طبقات المحدثین»؛ ابن معین در کتاب «الکاشف»؛ ابن کثیر در کتاب «البدایة و النهایة»؛ نسائی؛ ابن ابی حاتم؛ ابوزرعه؛ ابن حبان؛ دارقطنی؛ مسلمة بن قاسم و حافظ بن حجر.

وفات

پیرامون وفات وی، اقوال متعددی ذکر شده است که عبارتند از: 250ق، 252 یا 253ق، 256ق و 258ق. اما آنچه صحیح به نظر می‌رسد، سال 257ق، می‌باشد.

بغوی گفته است که در سامرا وفات یافته و سمعانی معتقد است در سامرا دفن شده است. اما در «دول الاسلام» ذهبی، ذکر شده است که وی در بغداد وفات یافته است. در آخر «جزء ابن عرفه» نیز چنین آمده است که در بغداد وفات یافته و در همانجا، دفن شده است.

آثار

تألیفات وی، عبارتند از:

1. جزوه‌ای تحت عنوان «جزء الحسن بن عرفة العبدي» که به «جزء ابن عرفة» معروف است؛
2. کتاب الخیل.

منابع مقاله

فریوائی، عبدالرحمن بن عبدالجبار، «جزء الحسن بن عرفة العبدی»، تألیف حسن بن عرفه عبدی، کویت، مکتبه دارالاقصی، چاپ اول، 1406ق.

وابسته‌ها

جزء الحسن بن عرفة العبدي