أصول النحو
أصول النحو دراسة في فکر الأنباري اثر محمد سالم صالح استاد گروه صرف و نحو و عروض دانشکده دارالعلوم دانشگاه قاهره، این کتاب تلاشی برای روشن‌کردن شواهد و ادله اصول نحو در اندیشه ابوالبرکات عبدالرحمن انباری از خلال بررسی‌های نظری و کاربردهای گسترده در نوشته‌های نحوی ایشان است.
| أصول النحو | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | صالح، محمد سالم (نويسنده) |
| عنوان‌های دیگر | دراسة في فکر الأنباري |
| ناشر | دار السلام |
| مکان نشر | مصر - قاهره |
| سال نشر | 1427ق - 2006م |
| چاپ | 1 |
| شابک | - |
| موضوع | ابن انباری، عبد الرحمن بن محمد، 513 - 577ق. - نقد و تفسیر - زبان شناسان عرب - نقد و تفسیر - زبان عربی - نحو - تاریخ |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | 1427 /الف2ص2 6070 PJ |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
اهمیت این مطالعات در اندیشه ابن انباری به دلیل نقش به سزایی است که این شخصیت در ریشه‌یابی علم نحو و رساندن آن به مراحل نهایی پختگی و کمال این علم دارد. [۱]
این کتاب از یک مقدمه و سه باب و خاتمه تشکیل شده است.
اما در مقدمه مختصری از دوران ابی البرکات انباری و زندگانی و اخلاق و شیوخ و شاگردانش و نیز فرهنگ و کتاب‌های ایشان آورده است. [۲]
باب اول با عنوان اصول علم نحو قبل از انباری و علوم مؤثر بر آن نوشته شده است. [۳]
این باب از دو فصل تشکیل شده است. در فصل اول با عنوان اصول نحو قبل از انباری است که در آن سیر هر یک از (نقل (سماع) [۴]، قیاس [۵]، علت [۶] و استصحاب حال [۷]) را از پیدایش آن تا عصر «ابن جنی» ترسیم نموده که آخرین مرحله رشد قبل از ابن انباری است. [۸]
در فصل دوم با عنوان عوامل مؤثر بر علم اصول نحو سخن گفته است و در آن در مورد مهم‌ترین علومی که در علم اصول نحو تأثیر گذاشته، صحبت نموده است [۹] و مشتمل بر سه نکته است:
نکته اول در تعامل بین فقه و نحو و اصول آن دو توضیح داده است و تأثیر نحو در فقه و اصول آن از یک سو و سپس تأثیر اصول فقه در علم اصول نحو را از سوی دیگر روشن نموده است و مهم‌ترین حوزه‌های این تأثیرات و مظاهر آن را با بیان مختصری از مظاهر این اثر نزد ابن انباری بیان نموده است. [۱۰]
نکته دوم: به تأثیر علم کلام در نحو و اصول آن ذکر شده است. [۱۱]
در نکته سوم به تأثیر منطق یونانی در نحو و اصول آن با تمرکز بر اصالت فکر نحوی در خواستگاه و رویکرد آن پرداخته شده است. [۱۲]
باب دوم با عنوان ادله نحوی نزد ابی البرکات است که به تعریف ادله نحوی (اصول نحو) و فایده و تقسیمات ادله آن یعنی (نقل، قیاس و استصحاب) پرداخته و برای هر یک فصلی را اختصاص داده است. [۱۳]
باب سوم با عنوان قواعد توجیه و اصول جدل نحوی نزد ابن انباری است که نویسنده در این باب به قواعد توجیه پرداخته و واقعیت رابطه بین این قواعد و ادله نحو را بیان نموده و اصول جدل نحوی را شرح داده است. [۱۴]