شرح منظومة الألغاز النحوية
شرح منظومة الألغاز النحوية، اثر عصامالدین ابراهیم بن محمد اسفراینی، شرحی است که خود نویسنده بر منظومه خویش نوشته و با تحقیق حسین بواب منتشر شده است.
| شرح منظومة الألغاز النحوية | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | عصامالدین اسفراینی، ابراهیم بن محمد (نويسنده) بواب، علی حسین (محقق) |
| ناشر | مکتبة الثقافة الدينية |
| مکان نشر | مصر - قاهره |
| سال نشر | 1419ق - 2000م |
| چاپ | 1 |
| شابک | 977-5250-57-9 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
فن «معماهای نحوی»، یکی از فنونی است که علما، پیرامون آن، تألیفاتی را صورت داده‌اند. این معماها که به الغاز معروفند، بر دو نوعند:
- نوع اول: ابیاتی از اشعار که بر غیر روش معمول آشنا سروده شده و نیاز به توضیح و تفسیر دارند و علما مانند این اشعار را در کتب خود، جمع‌آوری کرده‌اند، مانند کتاب «الإفصاح» فارقی، که از جمله اشعاری که در آن آمده عبارت است از:
أتانا عبيدالله في أرض قومنا و لم يأتنا ذاك الكذوب الموبخا.
«أتانا»، مثنای «أتان» است و نصب «موبخ»، بنا بر ذم می‌باشد.
- معماهایی که به نثر یا شعر نوشته شده و نیاز به تفسیر و پاسخ دارند و بزرگانی مانند زمخشری و سخاوی، تألیفاتی در این زمینه دارند و اثر حاضر نیز از جمله آنها می‌باشد[۱].
این اثر، ارجوزه‌ای است در چهل بیت که خود مؤلف، اقدام به شرح آن نموده است. این ابیات که با مقدمه آغاز و با خاتمه پایان یافته، دربردارنده چهل‌ونه معما می‌باشد؛ به‌گونه‌ای که بیت شانزدهم و بیست‌وچهارم، دارای سه معما و هریک از ابیات چهارم، دوازدهم، چهاردهم، هفدهم، هجدهم، نوزدهم و سی‌ودوم، دارای دو معما بوده و مابقی ابیات، هرکدام یک معما را در خود جای داده است[۲].
معماهای مطرح‌شده در کتاب، حول تحقیق و پرس‌وجو پیرامون یک موضوع و مسئله نحوی غیر مشهور یا چیزی که برخلاف آن توافق شده و یا یک شاهد نادر، شکل گرفته و مؤلف به شرح ابیات و حل معماها و بیان معنا و مفهومی که هر بیت، متضمن آن می‌باشد، پرداخته و مفاد هر سطر را روشن کرده و مسائل و مطالب را به منابع آنها نسبت داده و برای هریک، ادله و شواهدی را ذکر نموده است[۳].
پانویس
منابع مقاله
مقدمه.