البحث النحوي عند الأصوليين
البحث النحوی عند الاصولیین تألیف نویسنده و شاعر عراقی مصطفی جمالالدین (1927-1998م)، به مطالعه مباحث نحوی نزد نحویون و اصولیون پرداخته و تاریخ نحو اصولی را مورد بررسی قرار داده است.
| البحث النحوي عند الأصوليين | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | جمالالدین، مصطفی (نويسنده) |
| سال نشر | 1405ق |
| چاپ | 2 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | /ج۸ب۳ 6151 PJ |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
مصادر اصلی کتاب عبارت از کتب قدیم و جدید اصول فقه است؛ چراکه موضوع کتاب نحو اصولیون است. مصادر فرعی نیز به ترتیب کتب نحو، بلاغت و لغت جدید است؛ دلیل فرعی بودن این کتب آن است که نیاز به آنها تنها به مقدار موازنه بین مواردی است که بحث اصولیون -به عنوان مثال در وضع صیغه و ادات یا نحویون و بلاغیون و لغویون جدید- به آن می‌انجامد و این نیازی فرعی است.[۱]
این اثر مشتمل بر تمهید، شش فصل و خاتمه است. در تمهید کتاب، نحو از دیدگاه اصولیون و نحویون و ارتباط اصول به مسئله نحو مطرح شده است. سپس به اختصار تاریخ بحث نحوی نزد اصولیون از زمان اختلاط فقه به اصول در عصر تابعین و فقهای مذاهب تا زمانیکه اصول علمی مستقل شد، و پس از آن از ارزش نحو اصولی بحث شده است.[۲]
در فصل اول، تقسیم کلمه نزد نحویون و اصولیون مطرح شده است. اصولیون اگرچه کلمه را به همان تقسیم معروف تقسیم می‌کنند، اما مبنایی را برای تشخیص کلمه نحوی وضع کرده‌اند که به تقسیم آن به پنج قسم منتهی می‌شود: اسم، فعل، حرف، صفت، و کنایه.
در فصل دوم، از مصدر و مصدر اشتقاق و از اختلاف نحویون درباره اصل اشتقاق و نظر اصولیون درباره آن سخن رفته است. در فصل سوم از صفات مشتقه و در فصل چهارم از فعل و زمان و دلالتش بر نسبت بحث شده است.
در چهارمین فصل، از فعل و علامت‌های مهم آن بحث شده که عبارت از: معنای آن، زمانش، دلالتش بر نسبت، اصواتی که به صیغه آن می‌پیوندد که نحویون آن را حروف مضارعه و ضمائر رفع متصله و تاء تأنیث ساکنه نامیده‌اند.
در فصل پنجم، حرف و معنای آن نزد نحویون از زمان سیبویه تا رضی‌الدین استرآبادی مورد مطالعه قرار گرفته است. اصولیون چهار نظر در معنای حرف ذکر کرده‌اند که صحیح‌ترین آنها این است کلمه مجرد از جمله معنایی ندارد، لکن هنگامی‌که در جمله به عنوان رابط بین مفرداتش ذکر می‌شود، دارای معنای نسبی رابط خواهد بود. در فصل ششم نیز از دلالت جمله ناقصه و تامه و ویژگی‌های جمله اسمیه و فعلیه و مانند آن بحث شده است.[۳]
کتابنامه و فهرست محتوا در پایان کتاب درج شده است.
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.