تفسير أم المؤمنين عائشة
تفسیر أم المؤمنین عائشة روایت‌ها و سخنانی است که از عایشه (9 پیش از هجرت - 58ق) همسر پیامبر(ص) در تفسیر برخی آیات قرآن گزارش شده است. این کتاب دربردارنده چهل و نه سوره از قرآن است که به گونۀ موردی، برخی از آیه‌های این سوره‌ها تفسیر شده‌اند. از میان این 49 سوره، تفسیر آیات سوره‌های بقره، نساء، مائده، انعام، نور و احزاب بیشتر گزارش شده‌اند.[۱]این تفسیر نقل قول‌هایی از پیامبر(ص) و یا گزارش‌هایی از رفتار ایشان است که به هنگام نزول آیات در مرأی و منظر عایشه صورت می‌گرفته اند[۲]همچنین، در این تفسیر دریافت‌های خود عایشه از آیه‌ها آمده است.[۳]
| تفسير أم المؤمنين عائشة | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | بدر، عبدالله ابو السعود (نویسنده) |
| ناشر | دار عالم الکتب |
| مکان نشر | عربستان - رياض مصر - قاهره |
| سال نشر | 1416ق. = 1996م. |
| چاپ | چاپ یکم |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | ب4ت7 / 93 BP |
این کتاب به صورت یکجا و مستقل در میان کتب تفسیری دیده نشده است، بلکه روایت ها و سخنان وی به گونۀ پراکنده در متون روایی درج شده بودند تا اینکه محقق -عبدالله ابوالسعود بدر- در سال 1401ق با گردآوری آن‌ها از کتاب‌های شاخص روایی اهل سنت و مرتب کردن آن‌ها طبق ترتیب سوره‌های قرآن و با درج تعلیقه‌های خود کتابی را با این نام فراهم آورد.[۴]
کتاب از دو بخش شکل گرفته است. نخستین بخش، با زندگی‌نامه عایشه آغاز می‌شود و در آن، به برائت امیرمؤمنان علی(ع) از وی نیز اشاره شده است. سپس مصدرها، إسنادها و درستی، نادرستی و کاستی‌های روایت‌ها بررسی شده است. محقق، روشی را که برای گزینش روایت‌ها به کارگرفته است، توضیح میدهد. او نام راویانی را که از عایشه روایتی داشته‌اند، آورده است سپس، نام کسانی را که سخنان تفسیری او را روایت کرده‌اند، ذکر می‌کند. محقق روشی را که در تحقیق سندهای تفسیر به کاربسته است، سند به سند و با تحقیق بر روی آن‌ها توضیح میدهد.
او پژوهش خود را درباره اصول و ویژگی‌های تفسیر در نزد عایشه، روش او در تفسیر، برداشت‌های تفسیری و فقهی او، دیدگاه او در باره قرائت‌ها و منسوخات و متشابهات قرآن، رابطه او با علمای زمانه اش و در آخر، روش تربیتی او در تفسیر
بخش دوم کتاب، نص تفسیر را دربردارد و در محدودۀ منبع‌هایی که در دسترس محقق بوده است و به ترتیب آیه‌ها و سوره‌های قرآنی تنظیم شده است.[۵]
پانویس
منابع مقاله
- متن کتاب
- مقدمه محقق