نشأة علم النحو
نشأة علم النحو، تألیف جامعة المدنية العالمية، کتابی آموزشی در موضوع علم نحو است که در 21 درس تنظیم شده است. در این کتاب پیدایش علم نحو، ویژگی‌های مکاتب نحوی و زندگی‌نامه مختصر معروفین این مکاتب ذکر شده است.
| نشأة علم النحو | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | جامعة المدنیة العالمیة (نويسنده) |
| سال نشر | 2009م |
| چاپ | 1 |
| موضوع | نحو |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
با توجه به بررسی‌های به‌عمل‌آمده، علم نحو مرحله ابتدایی و تکمیلی را پشت سر نهاده است: مرحله اول، مرحله پیدایش علم نحو است. این دوره به‌طور تقریبی در خلال قرن اول هجری پدیدار گشته است و کسانی در بنای کاخ عظیم نحو تشریک مساعی نموده‌اند که عبارتند از: «ابوالاسود دئلی» متوفی (69ق) و عنبسة الفیل متوفی (100ق) و دو فرزند ابوالاسود دئلی به نام «ابوحرب» و «عطا» که نحو را نزد پدرشان فراگرفتند[۱]. نویسنده در رابطه با واضع علم نحو، هشت قول ذکر کرده است: ابوالاسود به‌تنهایی یا با شاگردانش، ابوالاسود به دستور دیگری و... برخی نیز واضع علم نحو را علی بن ابی‌طالب(ع) دانسته‌اند[۲].
مرحله دوم، مرحله تطور و شکوفایی علم نحو است. علم نحو با کوشش ابوالاسود پایه‌گذاری شد و سپس توسط شاگردان و فرزندان او پیگیری گردید، تا آنکه در قرن بعد «سیبویه» و شاگردانش آن را به‌صورت علمی کامل و جامع درآوردند. سیبویه در موضوع نحو کتابی با عنوان «الكتاب» را تألیف کرد که در نوع خود و در تاریخ نحو بی‌نظیر است[۳].
برخی از درس‌های کتاب به معرفی نحویون مشهور در سرزمین‌های مختلف بغداد، مصر، شام و... اختصاص یافته است؛ به‌عنوان مثال در درس بیستم در دو بخش (عنصر) نحویون مشهور مصر و شام معرفی شده‌اند؛ ولاد بن محمد تمیمی (متوفی 263ق)، احمد بن جعفر دینوری (متوفی 289ق) و کراع النمل (متوفی 320ق) از آن جمله‌اند[۴].
پانویس
منابع مقاله
- متن کتاب.
- ابوعلی، غلامرضا، «بررسی پیدایش مراحل و عوامل مؤثر علم نحو»، رشد آموزش قرآن و معارف اسلامی، پاییز 1392، شماره 90، ص32 تا 33، به آدرس اینترنتی: