المغني في النحو
المغني في النحو، تألیف شیخ تقی‌الدین ابی‌الخیر منصور بن فلاح یمنی نحوی (متوفی 680ق/ 1281م)، کتابی است در علم نحو که با تحقیق و تعلیقات عبدالرزاق عبدالرحمن اسعد سعدی منتشر شده است.
| المغني في النحو | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | يمنی نحوی، منصور بن فلاح (نويسنده) سعدی، عبد الرزاق عبد الرحمن اسعد (مصحح) |
| ناشر | وزارة الثقافة و الأعلام. دائرة الشؤون الثقافیة و النشر |
| مکان نشر | عراق - بغداد |
| سال نشر | 1999م |
| چاپ | 1 |
| شابک | - |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 3 |
| کد کنگره | /الف۲م۶ 6151 PJ |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
در خلال بررسی و توجه به انگیزه‌ها و اهداف نویسنده از نگارش کتاب، می‌توان به برخی از ویژگی‌های اثر، پی برد. ابن فلاح در ابتدای کتاب، انگیزه و هدف خویش از نگارش آن را چنین بیان نموده است: تعلیم و تعلم علم نحو و صرف از جمله واجبات کفایی بوده، ولذا توجه و عنایت به آن، بر گروهی از مردم، ضروری است؛ زیرا این دانش، علمی است که در خدمت کتاب خدا و سنت پیامبر(ص) بوده و فهم آنها و استنباط احکام عملیه از آنها، منوط به دانستن این دانش بوده و تألیف کتاب حاضر، در راستای اهتمام به این امر می‌باشد[۱].
نام‌گذاری کتاب به‌وسیله نویسنده به «المغني»، نشان‌دهنده این نکته است که وی می‌خواسته مجموعه‌ای از قواعد صرف و نحو را در آن بیاورد که محققین و پژوهشگران را از اتلاف وقت در یافتن این مسائل در خلال صفحات بسیاری از تألیفاتی که در این علم نوشته شده است، بی‌نیاز کند[۲].
از جمله نکات قابل توجه پیرامون کتاب، آن است که این اثر، از آخرین تألیفات ابن فلاح بوده و نگارش آن را در سال 672ق، یعنی 8 سال پیش از وفات خود، به پایان برده و پیش از این کتاب، آثاری چون «شرح الكافية» و «الكافي في العربية» را نوشته است. این امر، بیانگر این نکته است که وی اثر حاضر را در پختگی کامل علمی و پس از کسب تجربه فراوان در نگارش آثار دیگر، به رشته تحریر درآورده است[۳].
توجه به این نکته ضروری است که این کتاب، شرحی بر یک متن، یا حاشیه‌ای بر یک شرح و یا تلخیصی از اثری دیگر نیست تا به این واسطه، در روش، تابع کتاب دیگری باشد، بلکه این اثر، کتابی است مستقل که از اسلوب و روشی خاص در تدوین مطالب و چینش مباحث، برخوردار است[۴]. این روش خاص را می‌توان در اموری همچون ترتیب موضوعات نحوی و صرفی در تنظیم ابواب و فصول[۵]، فراوانی موضوعات علمی در مسائل نحوی و صرفی و وجود استطرادات فراوان[۶] و کثرت حدود و تعریفات موجود در کتاب[۷] یافت.
پانویس
منابع مقاله
مقدمه محقق.