الألغاز النحوية
الألغاز النحوية، اثر ابن هشام، ابومحمد جمال‌الدین عبدالله بن یوسف انصارى (متوفای 761ق)، رساله کوچک و مختصری است در بیان معما و مسائل و مشکلات مباحث نحوی که با تحقیق موفق فوزی جبر به چاپ رسیده است.
| الألغاز النحوية | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | ابن هشام، عبد الله بن یوسف (نويسنده) جبر، موفق فوزی (محقق) |
| ناشر | دار الکتاب العربي |
| مکان نشر | سوریه - دمشق ** مصر - قاهره |
| سال نشر | 1417ق - 1997م |
| چاپ | 1 |
| موضوع | نحو - زبان عربی - نحو - تاریخ |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
کتاب حاضر، با وجود حجم کمی که دارد، یکی از مهم‌ترین و بزرگ‌ترین کتاب‌هایی است که به این نوع از ابهامات دستوری و نحوی پرداخته و برای بیشتر موضوعات، روش‌هایی دارد که ممکن است برای محقق در شناخت فرهنگ واژگان، غرابت تلفظ و ابهام معانی، سودمند باشد.
از قدیم‌الایام عرب به این‌گونه معماها و مسائل علاقه داشته و آنها را به دو شاخه اصلی، تقسیم کرده است:
- الغاز نحوی: معماهای دستوری و نحوی که بر جنبه اعرابی جملات، کلمات و اصطلاحات، تأثیر می‌گذارند، مانند رفع منصوب و نصب مرفوع و غیر آنها از علامات اعرابی، مانند: «لقد قال عبدالله (به نصب دال)» و «أقول لخالدا... (نصب دال)».
- الغاز شعری: معماهای شعری که همانند چیستان و معما مطرح شده و توسط شاعران و سخنوران برای توصیف چیزی بدون ذکر نام آن، استفاده می‌شود[۱] و اثر حاضر، از جمله کتبی است که پیرامون این موضوع، به رشته تحریر درآمده است. در این کتاب، مجموعا چهل‌ویک معما مطرح شده و به توضیح و تشریح آنها، پرداخته شده است.
استفاده از منابع مهم و معتبر، یکی از ویژگی‌های کتاب بوده که از جمله آنها می‌توان به «الأعلام» زرکلی، «إنباه الرواة» قفطی، «الأغاني» ابوالفرج اصفهانی، «الإصابة» ابن حجر عسقلانی و «إسعاف البطأ» جلال‌الدین سیوطی، اشاره کرد[۲].
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.