تنبیه الطلبة علی معاني الألفیة
تنبيه الطلبة علی معاني الألفية، اثر سعید بن سلیمان کرامی سملالی سوسی (متوفی 882ق)، شرحی است مزجی بر الفيه ابن مالک (600-672ق) که آن نیز خود خلاصه‌ای است در 1002 بیت از کتاب منظوم دیگر ابن مالک به نام «الكافية الشافية» در علم نحو و صرف عربی.
| تنبیه الطلبة علی معاني الألفیة | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | کرامی، سعید بن سلیمان (نويسنده) |
| ناشر | دار التدمرية |
| مکان نشر | عربستان - ریاض |
| سال نشر | 1429ق - 2008م |
| چاپ | 1 |
| شابک | - |
| موضوع | زبان عربی - نحو |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 3 |
| کد کنگره | /الف2 الف7027 6151 PJ |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
شرح حاضر، با تحقیق خالد بن سعود بن فارس عصیمی منتشر شده است.
الفیه ابن مالک هنوز هم مشهورترین منظومه نحوی است که توسط طلاب و دانش‌پژوهان حفظ می‌شود. این کتاب، همواره توسط علما توضیح و شرح شده و مطالعات زیادی در مورد آن صورت پذیرفته است. تمامی شروح، تعلیقات و حواشی که بر این کتاب نوشته شده، در کنار کتبی که به تجزیه و ترکیب اشعار و تکمیل آن پرداخته و یا حتی به معارضه با آن برخاسته‌اند، نشان از اهمیت فراوان این کتاب و اهتمام علما، به آن دارد[۱].
از جمله شروحی که بر این کتاب نوشته شده، شرح حاضر است که از جمله شروحی می‌باشد که توسط علمای مغرب، نوشته شده است[۲].
کتاب حاضر، دومین شرحی است که شارح بر کتاب الفیه نوشته است. برخی از مهم‌ترین ویژگی‌های این شرح را می‌توان در امور زیر، خلاصه نمود:
- شارح در ترتیب ابواب و فصول و نیز در ذکر عناوین ابواب، دقیقا از ابن مالک، تبعیت نموده و عناوینی که ابن مالک، ترک نموده و بدان نپرداخته را رها کرده است؛ مانند: باب مثنی و جمع مذکر سالم و...
- وی مقدمه‌ای برای کتاب خود تهیه نکرده است تا از طریق آن بتوان رویکرد وی در شرح مطالب را مشخص کرد و روشی که دنبال کرده و هدفی که در پی آن بوده را به‌روشنی، دریافت.
- شارح حکم نحوی یا قاعده‌ای که هر بیت از ابیات الفیه، بر آن دلالت دارد را تبیین نموده است؛ به‌گونه‌ای که کلام او در بسیاری از مواقع، متضمن کلام ابن مالک است.
- شارح در پایان شرح ابیات، به تعلیق و توضیح «الف»های مذکور در ابیات پرداخته و نوع آنها، اعم از الف اطلاق، الف تثنیه، الف مبدله از تنوین منصوب هنگام وقف و... را مشخص کرده است[۳].
پانویس
منابع مقاله
مقدمه محقق.