زنگی‌نامه
زنگی‌نامه، اثر محمد بن محمود بن محمد زنگی بخاری، مجموعه‌ای است از شش رساله و مقامه و مناظره که با کوشش ایرج افشار، به چاپ رسیده است.
| زنگي نامه: شش رساله و مقامه و مناظره | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | زنگي بخاري، محمد بن محمود (نویسنده) افشار، ايرج ( به کوشش) |
| ناشر | توس |
| مکان نشر | ايران - تهران |
| سال نشر | 1372ش. |
| چاپ | يکم |
| موضوع | مقامه نويسي زنگي بخاري، محمد بن محمود ، قرن 7؟ق - مناظرهها |
| زبان | فارسي |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | /ز8 / 5196 PIR |
مطالب کتاب، به‌ترتیب عبارت است از:
- حکایت بیدلان: مؤلف بر این رساله، نامی ننهاده است. نامی که برای آن گذشته شده، توسط مصحح و از عبارتی از آن رساله، برگرفته شده است؛ آنجا که هم‌سخن و مخاطب خیالی مؤلف، به او می‌گوید: «از بیدلان حکایتی دلاویز بگو». موضوع و مضمون رساله، بیان علائق عاشقانه و کیفیت معنوی و صفات عالیه عشق در جامه تمثیل و داستان و آمیخته به اشعار و گفته‌های لطیف است. قهرمان‌های اصلی داستان، پادشاه‌زاده شهر حمات و حسن جوادند.
- مناظره گل و مل: رساله‌ای است که در خطبه آن خطابی به‌عنوان «فرزند، اسماعیل» آمده و مؤلف خود را استاد او نام برده است. ظاهر عبارت، حکایت از آن دارد که محمد زنگی، رساله را برای آن شخص که فرزند یکی از اعیان و بزرگان عصر بوده و زمانی پیش محمد زنگی درس می‌خوانده است، به یاد روزهای استاد و شاگردی و به‌مناسبت دور افتادن آن شاگرد، به نام او پرداخته است.
- مناظره مویزاب و فقاع عجمیان: این رساله، نه نام مؤلف دارد و نه نام رساله، مضمون و موضوع آن، اقتضا دارد که چنین نامی بدان داده شود. تألیف آن در روزگاری انجام شده است که امیر آدینه، شحنه بغداد بوده و مؤلف رساله را به نام او به پایان برده است.
- مقامه بیست‌وچهارم مقامات حمیدی: این رساله نیز از نام مؤلف و نام کتاب عاری است، اما قرائن و امارات متعدد گواه تواند بود بر اینکه نگاشته‌ای دیگر است از آثار قلمی محمد زنگی بخاری.
- مناظره چشم و دل: به این رساله مناظره، نام دیگری هم می‌توان داد که آن نام «مذاکره دل غمخوار و چشم عیار» است و این هر دو از خطبه مؤلف برگرفته شده است.
- نزهة العاشقين: این نام در خطبه رساله آمده و مؤلف نوشته است: «و این رساله را بر چهار باب وضع کرده شد و نزهة العاشقين نام نهاده آمد»[۱].
پانویس
- ↑ ر.ک: مقدمه، صفحه نه - پانزده
منابع مقاله
مقدمه.