دقایق الطریق

دقایق الطریق اثر احمد رومی، از مشایخ سلسه مولویه سده هشتم هجری، مجموعه اشعاری است در قالب مثنوی که در آن، به بیان نکات عرفانی و اخلاقی پرداخته شده و به اهتمام محسن کیانی (میرا) به چاپ رسیده است.

دقايق الطريق
دقایق الطریق
پدیدآورانرومي، احمد (نویسنده) کياني، محسن (محقق)
ناشرروزنه
مکان نشرايران - تهران
سال نشر1378ش.
چاپيکم
موضوعشعر فارسي - قرن 8ق.
شعر عرفاني - قرن 8ق.
رومي، احمد، قرن 8ق. - نقد و تفسير
زبانفارسي
کد کنگره
‏‎‏/‎‏د‎‏7 / 5478 ‏PIR‎‏

مطالب کتاب حاوی دو بخش است: بخشی از آن شامل مطالب عرفانی و نکات دینی و فرهنگ اسلامی و بخش دیگری هم مربوط است به برنامه‌های عملی و نظامات خانقاهی و کیفیت سر و سلوک مریدان و شرایط مشیخت و سرپرستی خانقاه و دیگر مراسم که در تعلم و تزکیه سالکان در خانقاه، معمول بوده است[۱].

این کتاب، همانند بعضی از کتاب‌های دیگر، به باب‌ها و فصل‌هایی تبویب و تفصیل شده، ولی چگونگی گنجاندن فصل‌ها در باب‌ها، متفاوت است، چنانکه باب سوم، بیست و چهار فصل و باب نهم، دو فصل دارد و در قرار دادن عنوان‌ها هم یکسان عمل نشده است[۲].

در این کتاب، شماری از آیات قرآن و نیز تعدادی از احادیث نبوی، در متن فصل‌ها، به استشهاد آمده که مجموع آنها، به 118 حدیث بالغ می‌گردد. همچنین داستان‌هایی از رفتار و اعمال عده‌ای از صوفیان و جز آنان، نقل و از آنها نتیجه‌گیری شده است[۳].

روش و گفتار رومی چنان است که در آغاز هر گفتار، ابتدا موضوعی از مسائل اخلاقی و عرفانی را مورد نظر قرار داده، سپس در طی ابیاتی آن مطلب را با روشی صوفیانه توضیح داده و در ضمن آن یا در پایان، به آیه یا حدیث یا بیت و ابیاتی از مثنوی مولانا استناد و استشهاد کرده است. پس از آن هم برای تأیید و تثبیت موضوع مورد بحث، داستانی مناسب نقل کرده است[۴].

یکی از مطالب مورد بحث، موضوع نفس آدمی است که در باب اول و فصل پنجم، بدان اشاره شده است. سخنور ابتدا ابیاتی در شرح چگونگی نفس انسان سروده و سپس از آن، دو حدیث از پیامبر(ص) نقل می‌کند، سپس به ابیاتی از مثنوی استشهاد کرده و در پایان، در ضمن حکایتی، کیفیت برخورد معروف کرخی، عارف معروف را با نفس اماره، توضیح داده است[۵].

از جمله ویژگی‌های کتاب، آن است که رومی مطالب مورد هدف خود را به ساده‌ترین صورت بازگفته و تا آنجا که ممکن بوده، پیام خود را بر وفق مقدمات ذهنی سالکان طریقت و درخور فهم همگان، بیان کرده است[۶].

پانویس

  1. ر.ک: مقدمه، صفحه سی و چهار
  2. همان
  3. همان، صفحه سی و سه- سی و چهار
  4. همان، صفحه سی و چهار
  5. همان
  6. ر.ک: همان

منابع مقاله

مقدمه کتاب.

وابسته‌ها