شرح حکم إبن عطاءالله السکندري
شرح حکم ابن عطاءالله السکندری نوشته عبدالله شرقاوی (متوفی 1227ق)، شرح «الحکم الطائیة» احمد بن محمد بن عطاءالله سکندری (متوفی 709ق) است. حکم طائیه مشتمل بر احکام و آداب صوفیه است که به‌صورت ایهام و استعاره بیان‌شده است.
| شرح حکم إبن عطاء الله السکندري | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | شرقاوی، عبد الله بن حجازی (نويسنده) |
| ناشر | المکتبة الثقافیة الدینیة |
| مکان نشر | مصر - قاهره |
| سال نشر | 1430ق - 2009م |
| چاپ | 2 |
| شابک | 977-341-154-0 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | /الف27 ح8026 283 BP |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
الحکم العطائیة مهم‌ترین اثر ابن عطاءالله سکندری است. برخی بر آن‌اند که حکم، خلاصه آراء و تعالیم ابن عطاءالله در تصوف است و آنچه پس‌ازآن نوشته است، درواقع جز شرح و تفصیل آن نیست. ازاین‌رو ابن عطاءالله به «صاحب الحکم» شهرت یافت و آوازه این کتاب به مغرب و اندلس نیز رسید. یکی از عوامل مهمی که حکم را در میان آثار ابن عطاءالله و سایر کتب عرفانی ممتاز ساخته، آن است که این کتاب آمیزه‌ای است از احکام شرعی و آداب سلوک با فلسفه و حکمت و علم المعرفه که در قالب مواعظ و کلمات قصار و به شیوه صوفیان با ایهام و استعاره و مجاز بیان‌شده است. ازاین‌رو حکم نه‌تنها در میان صوفیه، بلکه نزد فقها نیز اعتبار خاص حاصل کرد و در زمره کتاب‌هایی درآمد که فقها به تدریس آن «اجازه» می‌دادند. ابن عطاءالله در نوشتن حکم نه به ترتیب منطقی موضوعات و فصل‌بندی کتاب توجه داشته و نه به هماهنگی و یکدست بودن اسلوب نگارش. اصولاً حکم به شیوه کتب دیگر آن عصر تألیف نشده است. شاید به همین سبب باشد که مطالب آن را حاصل احوالی دانسته‌اند که بر ابن عطاءالله عارض شده و او بی‌آنکه قصد تألیف داشته باشد، به ثبت آن‌ها پرداخته است.[۱].
این کتاب از همان آغاز موردتوجه اهل عرفان و ادب بوده و تاکنون بیش از ۲۴ شرح بر آن نوشته‌شده و چندین بار نیز به نظم درآمده و به زبان‌های مختلف ترجمه‌شده است. شرح عبدالله بن حجازی شرقاوی، معروف به «المنح القدسیّة علی الحکم العطائیة» از آن جمله است که در حاشیه شرح رندی و نیز جداگانه بارها به چاپ رسیده است.[۲].
شیوه شرح بدین‌صورت است که بخشی از عبارت حکم ذکرشده است و سپس به ترتیب عبارات و الفاظی که نیاز به توضیح داشته شرح و توضیح شده است.
پانویس
منابع مقاله
- مقدمه و متن کتاب.
- حفیظی، مینا، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، جلد 4، زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، چاپ دوم، 1377.