الکافي في العروض و القوافي
الکافي في العروض و القوافي، نوشتۀ ابو زکریا یحیی بن علی شیبانی، معروف به خطیب تبریزی(502ق) –از مشهورترین پیشوایان نحو و زبان است که موضوع آن نه فقط در دانش بلاغی، شاخۀ علم عروض و قافیه شناسی است بلکه علم بدیع را نیز در بر دارد و در ابوابی چند مباحث این دانش را توضیح می‌دهد. این کتاب با تحقیق، پاورقی‌ها و فهرست‌نویسی ابراهیم شمس‌الدین چاپ‌شده است. کتاب بیشتر برای مبتدیان و تازه‌کاران تألیف شده است؛ مصنف دراین‌باره می‌گوید –فی هذه الجمل کفایة للمبتدی و تذکرة للمتوسط فیها.[۱] کتاب ارزشمند الکـافي فـي العروض والقوافي اثر دانشمند برجسته و اديب توانا ابوزکريا يحيي بن علـي خطيب تبريزي براي پژوهشگران در عرصة عروض و قافيه ، نامي است آشنا و دانشمندان زیادي به اين اثـر ارزشـمند توجه داشته اند. ازآنجاکه ویژگی عصر خطیب کم‌رنگ بودن نوآوری و ابتکار و به دنبال آن روی‌آوری دانشمندان به سمت نقل و اقتباس افراطی، مشهود بوده است، برخی با بررسی منابع و سبک نگارش خطیب تبریزی در تألیف کتاب الکافی می‌گویند: وی همانند معاصرانش -که نوآوری در تألیف نداشتند- نه‌تنها نتوانسته از دایره نقل و اقتباس بیرون بیاید، بلکه در موارد بی‌شماری در نوشتار خود، از سایر دانشمندان و صاحب‌نظران مطالبی را نقل کرده است. وی در کنار نقل و اقتباس خود به‌طور عام، عنایت ویژه‌ای به کتاب‌های ابن جنی و صاحب بن عباد و اخفش داشته است[۲] صاحب نظران در نگرش بـه روش کار تبريزي دو ديدگاه دارند؛ گروهي کار او را جز گردآوري ونقل چيزديگري نمي دانند ومعتقدند که در روايت‌ها دخل وتــصرف کــرده ودر نقـل پايبند اصول نبوده ودر راه رسيدن به مـطلبي ازخود تـلاش نشان نداده است. گروه ديگر نيز معتقدند که او نه تنها يک ناقل وروايت گر است، بلکه يک عالم به زبان وادبيات است که با علم وآگاهي خود، آن چه را سودمند بوده از آثار پيشـينيان گرفته وآنچه را همراه شک و شبهه بـوده رهـا کـرده است . تبریزي در حقيقـت بـا ایـن کـار، خدمات ارزنده اي را در حفــظ میـراث ادبـي ارائـه کــرده است. در اين ميان ديدگاه ديگري نيز پيدا شد که بهره جستن از روش تـبريزي را تـرجيح داده ومعتقد است که منابع مورد استفاده در کتاب تبريزي راهي است براي رسيدن به نسخه هـاي خطي ارزشمند. اين ديدگاه در تحقيق ديوان ابوتمام با شرح تبريزي توسط محمد عزام نمـود پیدا کــرده است. وي معتقد است که منابع صولي، کمکي در تصحيح متن تبريزي ومنابع تبريزي کمکي براي تحقيق در متن صولي است. [۳]
| الکافي في العروض و القوافي | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | خطیب تبریزی، یحیی بن علی (نويسنده) شمس‌الدین، ابراهیم (مصحح) |
| ناشر | دار الکتب العلمية |
| مکان نشر | لبنان - بیروت |
| سال نشر | 1429ق - 2008م |
| چاپ | 2 |
| شابک | - |
| موضوع | زبان عربی - شعر عربی - عروض عربی - قافیه |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | /خ6ک2 2194 PJA |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
پانویس
منابع مقاله