الأعمال الکاملة
الأعمال الكاملة، تألیف شیخ محمد عبده (1266-1323ق)، حاوی نوشته‌ها و مکاتبات تعدادی از متفکرین مسلمان معاصر با نویسنده و تفسیر قرآن است. گردآوری این اثر قریب به ربع قرن طول کشیده است[۱]. این اثر با مقدمه و تحقیق محمد عماره منتشر شده است.
| الأعمال الکاملة | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | عبده، محمد (نویسنده) عماره، محمد (محقق) |
| ناشر | دار الشروق |
| مکان نشر | مصر |
| سال نشر | 1427ق. = 2006م. |
| چاپ | چاپ دوم |
| موضوع | اسلام و اجتماع
مصر - تاریخ عبده، محمد، 1849 - 1905م. – سرگذشت‌نامه جنبشهای اسلامی - مصر |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 5 |
| کد کنگره | /الف7 / 233/4 BP |
نویسنده در این کتاب از شش تن از بزرگ‌ترین نوگرایان و مصلحان مسلمان و حیات و فعالیت‌های آنها سخن گفته است. جمال‌الدین افغانی (1314-1254ق) فیلسوف مسلمان، عبدالرحمن کواکبی (1320-1270ق)، مدافع آزادی و دشمن استبداد و قاسم امین (1326-1280ق) مصلح بزرگ اجتماعی از آن جمله‌اند[۲]. به‌عنوان مثال فعالیت‌ها و نوشته‌های امام محمد عبده از منابع مختلف - که بالغ بر صدها کتاب، روزنامه و مجله است - گردآوری و ارائه شده است[۳].
در جلد دوم، مکاتبات اجتماعی و در جلد سوم، اصلاحات تعلیم و تربیت، اصلاحات در دانشگاه الازهر، رد اندیشه‌های فرح انطون و مانند آن مطرح شده است.
جلدهای چهارم و پنجم کتاب به تفسیر قرآن کریم از سوره حمد تا ناس اختصاص یافته است. در ابتدای این مباحث تفسیری، گفتگوی محمد عبده و رشید رضا پیرامون تفسیر قرآن کریم مطرح شده است. اعتقاد عبده بر این بوده که قرآن کریم نیاز به تفسیر کامل و همه‌جانبه ندارد؛ چراکه تفاسیر فراوانی در این رابطه نوشته شده است و اکنون نیاز شدیدی به تفاسیر بعضی آیات است[۴]. بااین‌حال در این دو جلد تفسیر تمام آیات قرآن کریم ارائه شده است. شیخ محمد عبده از کنار هیچ آیه‌ای از آیات قرآن نمی‌گذرد، مگر آنکه اگر نکته‌ای را در رابطه با معالجه امراض مختلف اجتماعی در آن می‌یابد، استخراج می‌کند. نوگرایی و تجدید، یکی از مهم‌ترین مبانی و اصول تفسیری شیخ محمد عبده است و او در جای‌جای درس‌های تفسیر و دیگر آثارش به تبیین و تعلیل ضرورت آن می‌پردازد[۵].
پانویس
منابع مقاله
- مقدمه کتاب.
- ویسی، محمود، «روش شیخ محمد عبده در تفسیر مسائل اجتماعی و فقهی قرآن»، مجله: مطالعات تقریبی مذاهب اسلامی، پاییز 1391، شماره 29، ص47 تا 51، به آدرس اینترنتی: