الصوفية و السوريالية

الصوفیة و السوریالیة نوشته آدونیس شاعر بزرگ عرب، در بیان تأثیر پذیری سوررئالیسم از عرفان اسلامی

الصوفیة و السوریالیة
پدیدآوران	آدون‍ی‍س‌ (نویسنده)
ناشر	دار الساقی
مکان نشر	[بی جا] - [بی جا]
سال نشر	[--13]
چاپ	سوم
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	‏
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

این کتاب یکی از آثار تحقیقی آدونیس (متولد 1930م) است. او در این کتاب در تلاش است تا به شکلی روش‌مند به مطالعه تصوف از منظری نوین بپردازد. او در این اثر می‌کوشد تا با استناد نصوص تصوف و متون و آثار سوررئالیستی، قدر مشترک میان دو تجربه عرفانی و سورئالیستی را تبیین کند. به‌ویژه در آنچه به رویت عالم در دو سطح خودآگاه و ناخودآگاه و نگارش و زبان آن مربوط است.

نویسنده معتقد است: کلمه‌ی صوفی در اصل، به امور پنهانی و غیبی مربوط است. آن‌چه باعث روی آوردن به تصوف شد، ناتوانی و عجز عقل (و شریعت دینی) و نیز عجز علم از پاسخ‌گویی به بسیاری از پرسش‌های ژرف انسان است. انسان احساس می‌کند که برخی دشواری‌های عقلی، شرعی، دینی و علمی او پاسخ گفته می‌شود. دشواره‌ای که پاسخی بدان داده نشده،(و نخواهد شد) و آنچه شناخته نشده (و نخواهد شد) و آنچه در بیان نمی‌آید (و نخواهد آمد) سبب گرایش به تصوف می‌شود. همین مسائل نیز باعث به وجود آمدن سوررئالیسم شد. دعوی نخست سوررئالیست‌ها این بود که سوررئالیسم جنبشی است برای بیان آن‌چه بیان درنیامده و نمی‌آید. بنیان تصوف نیز بر ناگفتنی‌ها، نادیدنی‌ها و ناشناختی‌ها استوار است. واپسین هدفی که صوفی برای رسیدن به آن می‌کوشد، تمامی(یگانه شدن) با غیب مطلق است.‌ سوررئالیسم نیز در پی تحقق همین امر است.

ادونیس، در این کتاب تأثیرپذیری سوررئالیسم را از عرفان شرق، و مخصوصا از عرفان اسلامی، اثبات کرده است. در تحلیل اجمالی این تأثیرپذیری، می‌توان به تشابهات بین شطح‌گویی عارفان و نگارش خودکار سوررئالیست‌ها، حالت مستی و سکر عرفانی و سکر مصنوعی سوررئالیستی، توجه به رموز و پیام‌های ضمیر ناخودآگاه و نیز عالم خواب و رؤیا در هر دو مکتب، و مواردی از این قبیل اشاره کرد؛ همچنین مقایسه تطبیقی شیوه‌های رسیدن عارف و سوررئالیست به «حقیقت درونی» منجر به یافتن تشابهات زیادی بین عرفان و سوررئالیسم می‌شود که البته در شاخه‌های فرعی و اصلی تفاوت‌هایی با هم دارند.