الفوائد الرجالية (مازندراني خواجويي)
الفوائد الرجالية اثر محمداسماعيل مازندرانى خواجويى (متوفى 1173ق)، دربردارنده تحقيقات رجالى پيرامون سند و درايه روايات است. اين اثر به زبان عربى با تحقيق سيد مهدى رجايى منتشر شده است.
| الفوائد الرجالیة | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | خواجویی، اسماعیل بن محمدحسین (نویسنده) رجایی، سید مهدی (محقق) |
| ناشر | آستانة الرضوية المقدسة، مجمع البحوث الإسلامية |
| مکان نشر | مشهد مقدس - ایران |
| سال نشر | 1372 ش یا 1413 ق |
| چاپ | 1 |
| موضوع | حدیث - علم الرجال محدثان - سرگذشتنامه |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP 115 /خ9ف9 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
ساختار
كتاب با مقدمه محقق درباره مؤلف، آثار و كتاب فوائد وى آغاز شده است. متن اثر مشتمل بر بررسى احوال راويان و مباحث مهم درايه و فهم حديث و آراء رجالى نویسنده مى‌باشد. نكته قابل ذكر در مورد اين كتاب، آن است كه اسامى روات و ارباب رجال، بر اساس ترتيب حروف الفبا، صورت نگرفته و ترتيب خاصى در آن به چشم نمى‌خورد.[۱]
گزراش محتوا
در مقدمه محقق، ابتدا زندگى‌نامه مفصلى از نویسنده ارائه و در ادامه، به اهميت و موضوع كتاب اشاره شده است.[۲]
نویسنده در ابتداى اثر به علت عدم چينش مطالب بر اساس ترتيب حروف الفبا اشاره كرده و چنين گفته است كه از آن‌جا كه برخى از مطالب كتاب را از كتب نوشته شده پيرامون رجال و برخى را از كتب اخبار و برخى ديگر را از ساير كتب و ابواب متفرقه گردآورده و در ايام مختلفى آن‌ها را تدوين كرده است، لذا ترتيب اسامى بر غير حروف الفبا، صورت پذيرفته است.[۳]
از جمله فوايد، مباحث و مطالب مطرح شده در كتاب، عبارتند از: عدم روايت ابراهیم بن هاشم از عثمان بن عيسى؛ ارتباط حسین بن سعيد و حماد بن عثمان؛ روايت موسى بن قاسم از معاويه بن وهب؛ تحقيق پيرامون اسحاق بن عمار؛ عبدالرحمن بن سيابه؛ توثيق محمد بن سنان؛ تحقيق در مورد محمد بن قيس؛ ابوعلى بن راشد؛ تحقيق پيرامون محمد بن عيسى و داود صرمى.
به عنوان نمونه، در تحقيقى كه در مورد قواعد رجالى شيخ بهایى صورت گرفته، به نقل از شيخ بهایى، چنين آمده كه: «كل حميد حميد، كل جميل جميل، كل صفوان صاف و...». نویسنده در توضيح اين مطلب، چنين نوشته است كه از عبارت «كل حميد حميد» اين فايده به دست مى‌آيد كه تمامى رجاليون و رواتى كه به اين اسم مورد ستايش قرار گرفته‌اند حسن يا موثق هستند.[۴]
از جمله ويژگى‌هاى كتاب و آنچه باعث اهميت آن مى‌شود، آن است كه هر كس از آن نام برده، به بزرگى و تجليل از آن ياد كرده و آنرا از مهترين كتبى دانسته كه در اين موضوع، تأليف شده است. از جمله صاحب روضات در مورد آن چنين گفته است: «اين كتاب كه ديده آدمى به آن روشن مى‌گردد، دربردارنده عبارات و مطالبى است كه نشان دهنده اهميت آن نزد ارباب تراجم مى‌باشد».[۵]
در «الذريعة» پيرامون اين كتاب، چنين آمده است: «كتابى است كه در روضات بسيار از آن ياد شده، از جمله در ترجمه احمد بن حسین بن عبدالله غضائرى....».[۶]
وضعيت كتاب
فهرست مطالب در انتهاى كتاب آمده است.
پاورقى‌ها توسط محقق نوشته شده و در آن‌ها، علاوه بر ذكر منابع، توضيحاتى پيرامون برخى از كلمات و عبارات متن آمده است.
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن كتاب.