أسس التقوی لنيل جنة المأوی

أسس التقوى لنيل جنة المأوى اثر آیت‌الله شيخ على كاشف‌الغطاء در موضوع طهارت، زكات، خمس و انفال (از امهات مسائل عبادى - سياسى فقه شيعه) تدوین شده است. حجم موضوعات داخل متن نشان از این دارد كه نویسنده در فقه از مهارت بسيار بالايى برخوردار بوده است.

اسس التقوی لنیل جنه الماوی
پدیدآوران	کاشف‌الغطاء، علی بن محمدرضا (نویسنده)
ناشر	مؤسسه کاشف الغطاء العامة
مکان نشر	نجف اشرف - عراق
چاپ	1
زبان	عربی
تعداد جلد	1
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

انگیزه تأليف

مؤلف، با صراحت به انگیزه خود اشاره نكرده است؛ اما از لا به لاى ابواب کتاب به نیکى مى‌توان دريافت كه هدف وى گردآورى تعاليم اعتقادى- عبادى است كه هر روزه مورد نياز مؤمنين مى‌باشد. این کتاب به صورت متقن و قابل اعتماد و با استفاده از منابع نخستين دينى (آيات و روايات) و آثار فقيهان و متكلمان تأليف شده است.

ساختار

روش کتاب استدلالى است و شبيه برخى ديگر از کتاب‌هاى حوزوى از عدم توالى و ترتيب منطقى عناوین رنج مى‌برد؛ ولى در عين حال موضوعات طهارت، زكات، خمس و انفال در آن به گونه بسيار مشروع و با قلمى روان (كه از مزيت‌هاى این کتاب است) بيان شده است.

گزارش محتوا

در ابتدا، مؤلف به پيش درآمدى كه مورد نياز مكلف است از قبيل شروط تكليف و راه‌هاى رسيدن به آن و اينكه مكلف سه نوع است: مجتهد، مقلد و محتاط، اشاره كرده و در ادامه به اولین واجبات (اصول دين: توحيد، نبوت، معاد جسمانى، امامت و عدل) كه انسان به درك و فهم آن موظف است، پرداخته است. و همین طور حكم مكلفى كه در اثناى عمل شك به او عارض مى‌گردد و آنچه كه برای آدمى پس از بلوغ واجب است و تعريف و شرايط توبه اشاره كرده سپس به مبحث توبه (كه مربوط به طهارت روح است) و تبيين طهارت جسم پرداخته شده است.

کتاب طهارت

این کتاب شامل مطالبى است كه به برخى از آنها اشاره مى‌گردد: احكام و انواع آب‌ها، انواع نجاسات و احكام هر یک و چيزهایى كه به نجاسات ملحق مى‌گردد در حالى كه ذاتاً نجس نمى‌باشند.

چگونگى تطهير از بول و ساير نجاسات، چگونگى پاک كردن طلا و نقره آلوده به نجاست، زمین نجس، گوشت‌هاى آلوده به نجاست، نمك و شكر نجس و میت.

انواع مطهرات از قبيل آفتاب، انقلاب، استحاله، انتقال، اسلام، تبعيت و...، کیفیت وضوء و عناصر تشكيل دهنده آن نظير: نيت، شستن صورت و دست‌ها، مسح سر و پا، ترتيب، موالات.

ویژگى‌هاى مورد استفاده در وضوء اجتماع موجبات وضو، طرح آنچه كه واجب، مستحب و مكروه است برای او وضو گرفتن، آنچه مكروه است در وضو، مباحث غسل، فوايد غسل، غسل حيض، احكام حائض، آنچه كه مستحب و مكروه است برای حائض، اقسام حائض، چگونگى غسل استحاضه و تمايز آن از باقى غسل‌ها.

نفاس و وجوب استبراء از نفساء، آنچه كه واجب، مستحب و مكروه است برای نفساء.

میت و چگونگى غسل آن، احكام شك در مس میت. مسائل پيرامون احتضار، آنچه كه مستحب يا مكروه است بعد از مرگ برای وابستگان؛ تجهيز، نفقه و غسل و آنچه كه معتبر است برای غسل میت و مسايلى از قبيل تكفين، تشييع، کیفیت و شروط نماز بر میت، احكام میتى كه به بلوغ نرسيده است.

مستحبات و مكروهات گذاشتن میت در قبر و غسل‌هاى مستحبى، احكام تيمم و مواردى كه ضرورت ندارد آب وضو جست‌وجو گردد، آنچه كه مستحب يا مكروه است در چيزى كه بدان تيمم مى‌شود و درستى چندين نماز با یک تيمم، تيمم بدل از غسلى كه نياز به وضو نيست، هنگامى كه اسباب گوناگون برای طهارت جمع گردد تيمم واحد كفايت مى‌كند، امورى كه تيمم را باطل مى‌كنند، احكام شك‌هایى كه در تيمم اتفاق مى‌افتد، كسانى كه به خاطر مريضى، از آنها عوامل باطل كننده تيمم سر مى‌زند.

کتاب زكات

این کتاب به صورت مشروح پس از بحث طهارت گردآورى شده است كه به عناوین مهم آن اشاره مى‌گردد: مؤلف نخست درباره وجوب و فايده زكات، نكاتى از این دست را بيان مى‌كند: پرداخت زكات یکى از وظايف مهم اسلامى است كه در قرآن و احاديث معصومین(ع) هم‌رديف نماز قرار گرفته است. چيزهایى كه زكات به آنها تعلق مى‌گیرد نظير انعام ثلاثه (شتر، گاو و گوسفند)، طلا، نقره و غلات چهارگانه (گندم، جو، خرما و كشمش) و تعلق گرفتن زكات به آنها؛ اينكه فقير پيش از اينكه نياز خود را ابراز نمايد بايد حق او از زكات پرداخت شود. در ادامه موارد هشت‌گانه زكات بيان گرديده است. مستحب است كسى كه زكات پرداخته است آن را ابراز كند و همین‌طور مسائل و احكام زكات فطره در انتهاى مباحث زكات گنجانده شده است.

کتاب خمس

این کتاب در سه فصل گرد آمده است: فصل نخست درباره چيزهایى است كه خمس آنها واجب است. نظير غنيمت جنگى، معدن، جواهرى كه با غواصى از دريا به دست مى‌آيد، درآمد كسب، مال حلال مخلوط با حرام، و در ادامه شرايط و مستثنيات آنها مطرح شده است.

فصل دوم پيرامون تقسيم و موارد مصرف خمس بيان شده است.

فصل سوم درباره احكام خمس و عدم جواز تصرف مالى كه خمس آن داده نشده و خمسى كه پيش از پرداخت، تلف شده بحث و بررسى صورت گرفته است.

کتاب انفال و فىء،

نخست موضوع انفال تعريف شده و سپس موارد هشت‌گانه آن بدين ترتيب ذكر و بيان گرديده است:

1. زمین‌هاى موات و زمین‌هایى كه صاحبانشان از آنها اعراض كرده باشند.
2. كوه‌ها، دره‌ها، جنگل‌ها و رودخانه‌هاى طبيعى.
3. درياها و سواحل آن و رودخانه‌هاى بزرگ.
4. معادن.
5. اموال گران‌بهایى كه متعلق به پادشاهان بوده و در جنگ به دست مسلمانان آمده است.
6. غنيمت‌هایى كه بدون اجازه امام به دست آمده باشد.
7. زمین‌هایى كه از كفار بدون جنگ و خون‌ريزى در اختيار مسلمانان قرار گرفته است.
8. اموال كسانى كه از دنيا مى‌روند در حالى كه وارث ندارند؛ و در انتها موارد مصرف انفال بيان شده است.

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب