سدوسی، قتادة بن دعامه
| نام | |
|---|---|
| نامهای دیگر | قتادة بن دعامة بن عزیز ابوالخطاب السدوسی البصری
سدوسی، قتاده بن دعامه بصری، قتاده بن دعامه |
| نام پدر | دعامة |
| متولد | 60ق یا 61ق |
| محل تولد | |
| رحلت | 117ق |
| اساتید | |
| برخی آثار | أربعه کتب فی الناسخ و المنسوخ |
| کد مؤلف | AUTHORCODE02041AUTHORCODE |
قتادة بن دعامه سدوسی (60-117ق)، از تابعین و علمای بزرگ، فقیه بصره، عالم به انساب و اشعار عرب و صاحب کتاب تفسیر.
قتادة بن دعامه سدوسی، ملقب به ابوالخطاب، از مشاهیر مفسران طبقه چهارم تابعان می‌باشد. بنا بر اقوالی کور مادرزاد بوده است.
ولادت
بعضی سال 60ق را سال تولد او می‌دانند و عده‌ای سال 61ق را نقل کرده‌اند[۱].
تحصیل
قتاده در شرایط فقیرانه و ساده‌ای رشد کرده است. پدرش بادیه‌نشین بود. وقتی قبیله سدوس در بادیه بنی‌شیبان، سکنی گزیدند، قتاده به بصره هجرت کرد و در آنجا سکنی گزید. قتاده از سنین خردسالی، به فراگیری علم و دانش پرداخت. در آن زمان، مسجد جامع زینت بصره کانون علم و دانش بود و حلقه‌های مختلف علمی مثل ادبیات، حدیث، فقه، و تفسیر و... رواج داشت[۲].
جایگاه علمی
قتاده اعجوبه‌ای در هوش و زکاوت بود، لذا شناخت و معرفت او به یک یا دو علم از علوم دین و لغت منتهی نمی‌شد. او مرجع مردم به‌ویژه طلاب و محققین در تفسیر و حدیث و شعر و انساب و کلام و فقه بود. هر روزه گروهی برای دریافت پاسخ سؤالتشان به در خانه وی می‌شتافتند. قتاده دقت و مهارت زیادی در شناخت انساب داشت. او در علوم دین و قرآن و حدیث و فقه متبحر بود و پشتکار زیادی داشت. او را به اسب‌سوار علم و بنده علم و دانش تشبیه می‌کردند. به این مفسر، لقب حافظ داده بودند و در حفظ، معجزه بوده است. معاصرین او می‌گفتند: هرکس دوست دارد به پرحافظه‌ترین افراد بنگرد، به قتاده بنگرد. وقتی حدیثی را می‌شنید در تلاش بود، آن را حفظ کند و فراگیرد[۳].
وفات
در سال وفات ایشان توافق نیست و بیشتر سال 117ق را ذکر کرده‌اند[۴].
آثار
از آثار علمی قتاده، «الناسخ و المنسوخ»، «المناسک»، «کتاب التفسیر» و... را نقل کرده‌اند[۵]. از مبانی سیاسی دوران قتاده، دشنام دادن به امام علی(ع) بود که در خطبه‌های نماز و منابر رسما رواج داشت، اما با این شرایط، قتاده محب امام علی(ع) و خاندان ایشان بود[۶].
پانویس
منابع مقاله