سدوسی، قتادة بن دعامه
| نام | |
|---|---|
| نامهای دیگر | قتادة بن دعامة بن عزيز ابوالخطاب السدوسي البصري
سدوسي، قتاده بن دعامه بصري، قتاده بن دعامه |
| نام پدر | |
| متولد | |
| محل تولد | |
| رحلت | / 118ق |
| اساتید | |
| برخی آثار | أربعه کتب في الناسخ و المنسوخ |
| کد مؤلف | AUTHORCODE02041AUTHORCODE |
قتاده بن دعامه سدوسی (60- 117ق) از تابعین و علمای بزرگ، فقیه بصره، عالم به انساب و اشعار عرب و صاحب کتاب تفسیر.
قتاده بن دعامه سدوسی، ملقب به ابوالخطاب، از مشاهیر مفسران طبقه چهارم تابعان می‌باشد. بنا بر اقوالی کور مادرزاد بوده است.
ولادت
بعضی سال 60ق را سال تولد او می‌دانند و عده‌ای سال 61ق را نقل کرده‌اند.
وفات
همچنین در سال وفات ایشان توافق نیست و بیشتر سال 117ق را ذکر کرده‌اند[۱].
قتاده در شرایط فقیرانه و ساده‌ای رشد کرده است. پدرش بادیه‌نشین بود، وقتی قبیله سدوس در بادیه بنی‌شیبان، سکنی گزیدند، قتاده به بصره هجرت و در آن سکنی گزید. قتاده از سنین خردسالی، به فراگیری علم و دانش پرداخت، در آن زمان، مسجد جامع زینت بصره کانون علم و دانش بود و حلقه‌های مختلف علمی مثل ادبیات، حدیث، فقه، و تفسیر و... رواج داشت[۲].
قتاده اعجوبه‌ای در هوش و زکاوت بود، لذا شناخت و معرفت او به یک یا دو علم از علوم دین و لغت منتهی نمی‌شد. او مرجع مردم به‌ویژه طالب و محققین در تفسیر و حدیث و شعر و انساب و کالم و فقه بود. هر روزه گروهی برای دریافت پاسخ سوالتشان به در خانه وی می‌شتافتند، قتاده دقت و مهارت زیادی در شناخت انساب داشت. او در علوم دین و قرآن و حدیث و فقه متبحر بود و پشتکار زیادی داشت. او را به اسب‌سوار علم و بنده علم و دانش تشبیه میکردند، به این مفسر لقب حافظ داده بودند و در حفظ، معجزه بوده است. معاصرین او می‌گفتند: هر کس دوست دارد به پر حافظه‌ترین افراد بنگرد، به قتاده بنگرد، وقتی حدیثی می‌شنید در تالش بود، آن را حفظ کند و فراگیرد[۳].
آثار
از آثار علمی قتاده، «الناسخ والمنسوخ»، «المناسک»، «کتاب التفسیر» و «عواشرالقرآن» را نقل کرده‌اند[۴].
از مبانی سیاسی دوران قتاده، دشنام دادن به امام علی(ع) بود که در خطبه‌های نماز و منابر رسما رواج داشت. اما با این شرایط، قتاده محب امام علی(ع) و خاندان ایشان بود[۵].
پانویس
منابع مقاله
- ایزدخواستی، زینب، «مبانی تفسیری قتاده بن دعامه سدوسی»، مجله‌نامه الهیات، سال یازدهم، شماره چهل و پنجم، زمستان 1397.