تفسیر صوافی الصافی

تفسير صوافي الصافي، عنون اثری است 4 جلدی به زبان عربی از یعقوب بن ابراهیم حویزی بختیاری از مفسران قرن 11 هجری. حویزی در این اثر به تفسیر آیات قرآن کریم پرداخته است.

تفسیر صوافی الصافی
پدیدآوران	حویزی البختیاری، یعقوب بن ابراهیم (نویسنده) حسینی اشکوری، سید صادق (مصحح) نریمانی، محمود (مصحح) طالعی، مهدی (مصحح)
ناشر	رابطه اهل البیت "ع" الاسلامیة العالمیة مجمع ذخائر اسلامی
مکان نشر	انگلیس - لندن ایران - قم
سال نشر	1393ش.
چاپ	چاپ یکم
شابک	‎978-964-988-570-0
زبان	عربی
تعداد جلد	4
کد کنگره	‏1393 /ح9ت7 / 97/3 BP

مبنای کار مفسّر در این تفسیر تکیه بر روایات‌ منقول‌ از‌ رسول‌ خدا‌ و دیگر معصومان(ع) است؛ ازاین‌رو متعهّد به ذکر تمام آیات شریفه قرآنی و تفسیر کلمه‌به‌کلمه نیست، بلکه هرآنچه را دارای تفسیر روایی‌ است می‌نویسد. هرگاه چندین روایت بیاورد با حروف ابجد «ا ب ج د» شماره‌گذاری می‌کند. سند حدیث را هیچ‌گاه نمی‌نویسد، بلکه تنها به نام معصوم مرویّ‌عنه اکتفا می‌کند. بیشتر در آغاز تفسیر آیه‌، به‌ ذکر نام کتاب مأخذ می‌پردازد؛ مانند «صافیان» «صوافی» و جز اینها. به‌طور کلّی بنای مفسّر بر پرهیز از تطویل است.

این اسلوب فعلی کتاب است، امّا در حقیقت این‌ تفسیر‌ شریف برگرفته از تفاسیر سه‌گانه استاد استادش مرحوم فیض کاشانی بوده و مقصودش از «صافیان» دو کتاب «صافی» و «أصفی» و از «صوافی» آن دو‌ و «مصفّی‌» است. پس نویسنده با این کار در نخستین قدم، جمع میان روایات موجود در سه تفسیر مرحوم فیض و گزینش بسیار عالمانه و معتبر از آنها کرده است.

این مفسّر‌، در سراسر کتابش در حواشی صفحات یا در زیر و بالای سطر، توضیحات ادبی و لغوی و جـز اینها نوشته است و بدون استثنا همه را به کلمه «منه» ختم کرده است. ناگفته نگذاریم‌ که‌ یکی‌ از امتیازات مهمّ این تفسیر، در این است که مؤلّف نسخه‌‌ای از تفسیر اخیر مرحوم فیض را ‌‌که‌ نامش «المصفّی» است در دست داشته و در سراسر کتاب از آن‌ نقل‌ می‌کند‌. هرچند گویا نسخه‌‌ای از آن تفسیر شریف‌ در فهرست‌ها نشان داده نشده. تفسیرهای روایی قرن 11 و 21 همگی بسیار مغتنم و عزیز هـستند؛ به‌خصوص تفاسیر سه‌گانه مرحوم فیض که از اعتبار والایی برخوردارند.

منابع مقاله

روضاتی، سید محمدعلی، «علامه حویزی و تفسیر صوافی الصافی»، نشریه «بینات (مؤسسه معارف اسلامی امام رضا(ع))»، زمستان 1375 -شماره 12.